«Էսօրվա «Հայկական ժամանակը» առ, պատմվածքս տպել են։ Էն որ ասում էիր՝ ես եմ առաջինը էրևանում քֆուրով պատմվածք գրել, հիմա էլ ես եմ առաջին անգամ հայկական մամուլում պուց բառը տպում»,-ասեց Լևոն Ջավախյանը ու արագ հեռախոսը անջատեց, որ րոպեները չէթան։ Մտա հայկական ժամանակ http://www.hzh.am/ , մենակ Նիկոլի քֆուրներն էին, Ջավախյան չկար։ Շաբաթ էր՝ հունվարի 17-ը, դեռ օրվա համարը չէին դրել:«Չե՞ք կարդացել Ջավախյանի պատմվածքը,-իրեքշաբթի իրիկունը կաֆեում հարցնում է Լիպոն, «Ուզո՞ւմ եք անգիր ասեմ,-ու հանդիսավոր արտասնում է,- ես Գիքորի նման քաղաք եկա, բայց Գիքորի բախտին չարժանացա: Տունս մայրաքաղաքի կենտրոնում է…»։ «Արա, դե լավ էլի, պրծի», Ջավախյանը նեղված ընդհատեց։
«Իսկ ո՞նց էր գրել»,-հարցնում եմ ես։
«Էդ էլ հարց էր որ տվիր։ Ինչպես կարելի է նման հարցեր տալ հանճարների մասին»,-էլի հանդիսավոր ասեց Լիպոն։
Իրկունը մտա hzh.am։ Արդեն պատմվածքը դրել էին։ Ման էկա պուցը։ Ո՞ւր ա։ Էս ա իրա պուցը՞։ գրել ա պ…ց։ Ու-ի տեղը կետեր. «Մեկ էլ բազկի նման կարմրատակեց,- դանակը քաշեց,- պոռթկաց,- ու դրա պ…-ցը ճղեց…»։
«Արա դու էլ գլուխ էիր գովում՝ առաջինը ե՛ս եմ պուց գրել, ե՛ս եմ պուց գրել։ Կետեր չէի՞ն գրածդ»։ Ջավախյանը մի պահ լռեց հանցանքի մեջ բռնվածի պես, հետո խոստովանեց. «Էդ կետերը ես դրի, բայց որ չդնեի կարող ա տենց տպեին։ Տեսա՞ր ծծցնելը տենց էլ թողել էին»։ «Տեսա, կարաս ասես՝ առաջինը հայ մամուլում ես ծծցնելը տպեցի, բայց պուցի հետ գործ չունես»։
Տրիումֆ կաֆեում պցի բացահայտումների վրա, Վանուշը պատմում ա. «Արա, ուրեմն Ջավախյանի ծնունդն եմ նշում, գնացինք ռեստորան, լավ կերանք խմեցինք, հետո ասի պուց պատիվ տամ, ծննդի նվեր, մատուցողուհին արդեն համաձայնվել էր, բայց էս Ջավախյանը հուշտ էղավ, արա ինչ արի-չարի, չհամաձայնվեց»։ «Դե Վանուշ ջան, ես կյանքում լևի չեմ գնացել, վախում եմ գնամ վարակվեմ»։ «Արա, էդ վարակվելը սաղ ներշնչանքից ա, որ չներշնչես, չես վարակվի»։ Ջավախյանը հելավ գնա զուգարան՝ տո լի որ թեման փոխվի, տո լի շեռը զոռում էր։ «Արա, կարո՞ղ ա էս խոսակցությունից գնում ես ստուգես հո չես վարակվել»,-խնդաց Վանուշը։
Տրիունֆից դուրս էկանք ու դիմացի բուքմեքերականում էս անգամ էլ Շեկոյանը կպավ պատմվածքին։ Օլիմպիադայում, երբ բաքսյոռ Ջավախյանը առանց բոյ մտնելու երրորդ տեղ էր հասել (էրկու անգամ հակառակորդը չէր ներկայացել), էն վախտ Շեկոյանը հարցրեց Լևոնին՝ էս Ջավախյանը հո ձեզ բարեկամ չի, Լևոննն էլասեց՝ հեռու ազգական ա։ «Ջավախյանները բախտավոր ցեղ են՝ դու առանց գրելու գրող դառար, էն տղեն էլ առանց կռվելու բաքսյոռ դառավ»,-եզրակացրեց Շեկոյանը։
Էս պատմությունը Ջավախյանը պատմվածքում գրել էր իրա ուզած ձևով, իրան սարքելով մեծ գրող, բաքսիոռին էլ չեմպիոն.«Շեկոյան Արմենը ասում է` Ջավախյաններն ընդհանրապես են բախտավոր: Հրաչյա Ջավախյանը, ասում է, առանց բոքս կպնելու` դարձավ օլիմպիական չեմպիոն, դու էլ առանց գրելու ես դարձել մեծ գրող»: Շեկոյանի դուրը հեչ չէր էկել, որ ինքը Ջավախյանին յանմ մեծ գրող ա ասել. «Արա, հումորս փչացրել-թողել էիր։ Ես քեզ ասե՞լ եմ մեծ գրող, որ գրել ես։ Էն տղեն էլ չեմպիոն չի դառել, երրորդ տեղ ա բռնել»։
«Դե գրողն ինչ ա որ գրեի, իսկ որ մեծ ես գրում ուրիշ ա»,-արդարանում ա Լևոնը։
«Ասեմ խի ա գրել մեծ գրող,-բացատրում եմ,- որ գրեր «գրող», կարող ա Նիկոլը մրցանակը իրան չտա, բայց որ գրում ա ՄԵԾ գրող, էն էլ Շեկոյանն ա ասել, ուրեմն էլ ում տա մրցանակը եթե ոչ Ջավայանին»։
Ջավախյանը հատուկ պատմվածքը տպել էր Նիկոլի հայտարարած մրցույթի համար՝ հազար դոլար լավագույն գրական ստեղծագործության համար։ Չնայած պուց բառը կետերով ա գրել, բայց ոչինչ, գոնե կյանքում մի մրցանակ ստանա։ «Լևոն,- ասում եմ,-Աստծուց գրում ես մրցանակ չեն տալիս, հիմա էլ պցից ես գրում որ ստանաս, բայց էլի մրցանակը քեզ չի հասնելու»։ Լևոնը ձեն չի հանում, տխուր նայում ա։
հրապարակվել է tert.am
22. հունվար. 2009թ.
Մեկնաբանություններ
Posted in Uncategorized
21 Responses
sarerkan Says: after publication. -->January 22nd, 2009 at 5:18 pm
Ես պահպանողական չեմ, բայց միթե՞ այդ բառը գրելը այդքան կարեւոր է գրական գործի որակի համար:
Sevak Says: after publication. -->January 22nd, 2009 at 7:52 pm
sarerkan ջան, կարևոր է շա՜՜տ կարևոր, դա կոչվում է ժամանակակից հայ գրականություն, միթե դու չես կարդում մեր ժամանակակից հանճարների գործերը՞ ,ուրեմն խորհուրդ կտամ անպայման հաղորդակից լինել հացի, պցի ու զրո վեցի մասին մեծ գրող Դավիթ Հովհաննեսի գրական մարգարիտներին, Վիոլետ Գրիգորյանի հանճարեղ չափածոները կարող ես կարդալ, որտեղ փայլուն կերպով նկարագրվում է թլփիկի ու հեշտոցի խոնավության ու գրգռվածության ստադիաները, համադրվելով էրոգեն այլ մասերի ու այլ կայֆերի հետ, կամ հենց թեկուզ մեծարգո Իշխանյանի գրվածքները, հատկապես քաքի ճանապարհորդությունը հաստ աղիքից դեպի քաղաքային կոյուղու ցանց, իհարկե չեչեզ ունիտազ,կամ մի այլ ժամակակակից հայ հանճարի՝ վահե Ավետյանի գրվածքները կարող ես կարդալ, վտարանդի գրող է նա, որին հետապնդում է ալամ աշխարհի ԿԳԲ-ները, ԿՀՎ-ները, բայց ինքը չի կոտրվում գրում է ու գրում, Նրան մոտ էլ լավ է ստացվում հատկապես կողքի սենյակում սեքս անող աղջկա ոռնոցի նկարագրությունը, մի խոսքով սա մերօրյա հայ գրականությունն է, մրցավազք է թե ով է այն դուխով տղեն որ առաջինը գրեց պուց, հիմա սպասվում է հաջորդ անվախը որը կգրի կլիր, ու մեր գրականությունը մի հսկայական քայլ կանի դեպի(իմ կարծիքով աղբանոց) այս պարոնների կարծիքով դեպի իսկական գրականություն:
vahan.ishkhanyan Says: after publication. -->January 22nd, 2009 at 11:19 pm
Հարգելի Սևակ,
Այստեղ դուք մի քանի օրերի ընթացքում լիբերալների համար անհրաժեշտ մի դպրոց անցաք, որի շնորհիվ քաք բառը ոչ միայն կետերով չեք գրում՝ ք..ք, այլև ուրիշ վատ-վատ բառեր էլ եք սկսել գրել։Աղբանոցը ողջունում է նկատելի առաջադիմությունը։ Բայց դեռ կրթությունը անհրաժեշտ է շարունակել լիբերալների համար կարևոր հանդուրժողականության դասերը սերտելու համար։
Emi Says: after publication. -->January 23rd, 2009 at 12:46 am
ete kareli a grel “dur” inchi chi kareli grel “puts”? verjapes edtexic enk bolors durs ekel. te mard ka vor urish texov a enkel es hmmm …mej? es mi ban chem haskanum, kareli a gortsic (tvyal depqum mi qani groxneri gortserits) hanel berer ev asel: ay nrank es barern en ogtagortsel. vonts vor ases: esinch groxe ogtagortsel a “yev”, “mi”, “urish” barere, ba sa grakanutyun a? isk “klir” bare arden grakanutyan mej ogtagortsvats a, sevak, enpes vor karox eq asel “svershilos’”!iharke estex grakan gortser chenk qnnarkum, bayc im kartsikov “exbayrutyun” patmvatsqe (vortex ogtagortsvac a ed dzer chsirats “qaq” bare) hianali gorts a, vortex enkan darnutyun ka, vor qaqe kanfet a darnum kardaluts heto.
Sevak Says: after publication. -->January 23rd, 2009 at 3:21 pm
Հարգելի պր Իշխանյան, շնորհակալություն առաջադիմությունս նկատելու համար: Պետք է Ձեզ հիասթափեցնեմ, դա առաջադիմություն չէր, այլ ընդամենը ինչպես ասում են “վատ օրինակը վարակիչ է լինում”: Այսքանը վատ վատ բառերի մասով:Իսկ ինչ վերաբերվում է հանդուրժողականության դասերը սերտելուն, սիրով կսերտեմ, նույնիսկ Ձեզանից:Մի պահ պատկերացրեցի Ձեզ հանդուրժողականության դասեր ուսուցանելիս ու ակամա հիշեցի վերջերս youtube-ում հանդիպած մի մոնտաժված կադրի որտեղ Բեն Լադենը Գանդիի ձայնով քարոզում էր “ոչ բռնությանը….”
Sevak Says: after publication. -->January 23rd, 2009 at 3:55 pm
հարգելի Էմի, եթե Դուք համարում եք, որ կարելի է գրականության մեջ թույլատրելի է օգտագործել պուց բառը ,քանի որ նույնքան թույլատրելի է դուռ բառը օգտագործելը, ապա չգիտեմ ինչ ասել: Կարող եմ միայն ենթադրել, որ Դուք մի քանի նմանություններ եք գտել այդ երկու բառերի իմաստներում: Ասենք երկուսից էլ մարդիկ են դուրս գալիս, պատկերացրեք այդ տրամաբանությամբ կարելի է կլիրն ու ծորակն էլ նմանեցնել, երկուսից էլ ջուր է թափվում:Իսկ ինչ վերաբերվում է գրականությանը: Ես զարմանալով հանդերձ, բնավ չեմ զայրանում: Ճաշակների կամ աշխարահայացքի տարբերություն է:Դու ուզում ես քաքի մասին կարդալ. այն համարում ես հիանալի գործ, որի մեջ “enkan darnutyun ka, vor qaqe kanfet a darnum kardaluts heto” իսկ ես դա համարում եմ գռեհիկ ու զզվելի: Ինձ համար քաքը երբեք կոնֆետ չի դառնում, աղբը մնում է աղբ, նույնիսկ եթե դա գրական աղբ է:Իսկ ձեզ ոչ ոք չի արգելում գեղագիտական հաճույք ստանալ այս տողերից “Սերոժը նստեց ու զոռեց: Մի զոռից մի երկար-երկար ու հաստ քաք դուրս եկավ: Սպասի նայեմ: Սերոժը կանգնեց: Ինչ սիրունը ստացվեց: քաքը փռվել էր ունիրազի մի ծայրից մյուսը:” Ինչպես ասում են մեկը երեցին է սիրում մյուսը երեցկնոջը: Սակայն չարժե ծիծաղելի դրության մեջ ընկնել, պնդելով որ այն գրականություն է, այն աղբ է ընդամենը:Ինչպես որ ինչքան էլ այս չափածոն կոչենք տաղ, այն չի կարող կապ ունենալ տաղի հետ(մեղա մեղա Քուչակին)
Տաղ անաւարտ` ի վերայ կլիտորիսոյ(վասն հանդէսի «Ինքնագրոյ»)
Ծլի, ծլի, ծլիկս,պստըլիկ խլւլիկս,ձայնազուրկ ու թլիկս,անլեզու ծլւլիկս,գեղագանգուր ցլիկս,ամենակուլ բկլիկս,վարդաշրթունք պցիկս,անլուսամուտ խցիկս,թոթովխօս ճտպտիկս,խորոտիկ վտվտիկս,ջրիկ ու կչկչիկս…
սա ընդամենը հանգավորված բառեր են, որի տարբերությունը քուչում լսվող քֆուրների ընդամենը այն է որ հանգեր ունեն, չնայած նմանատիպ մի հանճարեղ գործ էլ մեր դասարանցի Վալոդն ուներ, երրորդ դասարանում արտասանում էր “պուց, պուց կարմրակտուց, կարոտել եմ քեզ վաղուց”:Խեղճ Վալոդ, տղեն փաստորեն երրորդ դասարանում արդեն նորարար ու առաջադեմ բանաստեղծ էր ու առանց իմանալու գնաց դառավ խադավիկ:
vahan.ishkhanyan Says: after publication. -->January 23rd, 2009 at 7:41 pm
Հարգելի Սևակ,
Ցավում եմ, որ Վալոդի տաղանդը անտեսվել է և նա այդպես էլ գրող չի դարձել։ Այո, մեր կրթական համակարգը, որ ժառանգվել է սովետականից, այնպիսի ճաշակի դիկտատի տակ է պահում մատաղ սերնդին, որ մանկան մեջ սպանում է անհատականությունը, բոլորին դարձնում միատեսակ պատկերացումներ ունեցողների անգույն զանգված, թույլ չի տալիս որ մարդու տաղանդը ազատ արտահայտվելու ճանապարհ ստանա։
Sevak Says: after publication. -->January 23rd, 2009 at 8:04 pm
հարգելի պրն Իշխանյան ցավում եմ, բայց էլի ձեզ պետք է հիասթափեցնեմ, մենք այսինքն ես, Վալոդը, խրոն և մեր մյուս դասընկերները երբ առաջին դասարանում անցնում սովորում էինք մեսրոպյան այբուբենի կարծեմ յոթերորդ տառը, հենց այդ օրերին ԽՍՀՄ-ը ոչ ևս եղավ: Փաստորեն Վալոդի տաղանդի քիլլերը չէր կարող սովետական կրթական համակարգը լինել:այ հիմա վերլուծում եմ ու հասկանում, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի կրթական համակարգն է ոչնչացրել Վալոդի տաղանդը:Կարելի է դրան անդրադառնալ հաջորդ հոդվածում, ասենք ուղղակի ֆիքսել, որ ի թիվս 92-ի արևի մասնակի և 94-ի լուսնի լրիվ խավարման,այսօրվա դանդաղ ինտեռնետի ու բնականաբար 96-ի կեղծված ընտրությունների, ԼՏՊ-ն նաև անուղղակի ջախջախել է Վալոդի “պցագիր” տաղանդը:
Sevak Says: after publication. -->January 23rd, 2009 at 9:20 pm
իսկ եթե ըստ էության, ապա ինձ համար շատ հետաքրքիր է, դուք իսկապես համարում եք, որ այն ինչ գրում եք՝ (խոսքս ձեր այսպես կոչված “զուգարանային” գրականության մասին է)դա գրականություն է՞ որպիսի չհարցնեք թե ես ինչ եմ հասկանում գրականություն ասելով, մի անգամից ասեմ որ հասկանում եմ այն, ինչը կարող է մարդու մոտ արթնացնել վեհ զգացմունքներ, գեղագիտական հաճույք պատճառել: Խնդրում եմ նաև չասել որ Մարկեսը ավելի զզվելի տեսարաններ ունի նկարագրած կամ Չարենցի միասեռական չափածոները, նախ այդ անուղղակի համեմատությունը Ձեր և մեծերի, մի փոքր անհամեստ կհնչի Ձեր կողմից, և երկրորդ եթե նույնիսկ նրանք ունեն ստեղծագոծություններ որոնք աղբ են, ապա կարծում եմ նրանք գրականության մեջ այդ աղբի համար տեղ են մաքրել իրենց այլ գրվածքներով:Իսկ մեր քֆուրագիրները միայն աղբ են արտադրում ու զայրանալով զարմանում են թե ինչպես իրենց առաջադեմ աղբը հետադեմ զանգվածը չի ցանկանում ուտել:Հիմա նորից կրկնեմ հարցսԴուք իսկապես գչականություն եք համարում այն, ինչը միայն ավելացնում է կարդացողների քֆուրների պաշարը, կամ քաքող մարդու “հոգեվիճակի” մասին գրելը արդյոք գրականություն է:Խնդրում եմ սխալ չհասկանալ ինձ:Աստծո սիրուն, գրեք ինչ մասին ուզում եք, այսօրվա հայաստանում միգուցե քաքի ու պցի մասին կարդալու ավելի շատ պահանջարկ կա, քան Սևակ ու Չարենց կարդալու, բայց չեմ կարողանում հասկանալ թե ինչու են քաքի ու պցի մասին գրողները հավակնում բանաստեղծի կամ գրողի կոչմանը:
vahan.ishkhanyan Says: after publication. -->January 23rd, 2009 at 10:06 pm
Հարգելի Սևակ,
Կարծում եմ, որ յուրաքանչյուր մարդ կարող է որոշել, թե ինչն է գրականություն, և յուրաքանչյուրի սահմանումը կարող է տարբերվել մյուսինից։ Նաև յուրաքանչյուր մարդ կարող է գրող կամ բանաստեղծ իրեն համարել կամ մեկ ուրիշի համարել կամ չհամարել։ Ինչպես սահմանադրության մեջ յուրաքանչյուր քաղաքացի ունի ընտրելու և ընտրվելու իրավունք, այնպես էլ յուրաքանչյուր մարդ ունի իրեն գրող համարելու և մեկ ուրիշին գրող համարելու իրավունք։ Ես չեմ ճանաչում մի ինստանցիա, որը բոլորի փոխարեն որոշի, թե որն է գրականությունը, և բոլորի փոխարեն գրողի կոչում տա։Ինքս այս պահին չունեմ գրականության սահմանում, իսկ ինձ չգիտեմ՝ գրող համարում եմ, թե ոչ։
Sevak Says: after publication. -->January 24th, 2009 at 5:35 pm
Ես նույնպես չեմ ճանաչում մի ինստանցիա, որը բոլորի փոխարեն որոշի, թե որն է գրականությունը: Դուք գրականության սահմանումը չունեք, հետևապես կարելի է եզրակացնել, որ չգիտեք՝ արդյոք Չարենցի, Սևակի, Մահարու և այլոց ստեղծագործությունները գրականություն են թե ասենք գիտատեխնիկական վերլուծություններ կամ մարզական նորություններ:Ես եկա այն եզրահանգման որ դուք խուսանավելով չպատասխանեցիք իմ հարցին, թե արդյոք ձեր “զուգարանային” գրվածքները գրականություն են թե ոչ: ասացիք, որ ամեն ոք ինքն է որոշում, այդ դեպքում հարցս ձևակերպեմ այսպես, Դուք ինչպես եք որոշել. Ձեր “զուգարանային” գրվածքները գրականություն են թե ոչ՞: Հուսով եմ կոնկրետ կպատասխանեք այո կամ ոչ:ու ամենահետաքրքիրը՝ գրող-հրապարակախոս Վահան Իշխանյանը(համենայն դեպս մամուլում ձեզ այդպիսին են համարում)չգիտի ինքն իրեն գրող համարում է թե ոչ, սակայն գիտի որ հայաստանում քաղբանտարկյալներ ՉԿԱՆ, որ Ջհանգիրյանը քաղբանտարկյալ չէ, որ Հակոբ Հակոբյանը սուտենյոր է, որ Մարինե Պետրոսյանի ազատությունը երբեք ոչ ոք չի սահմանափակել այս հրաշալի երկրում,գիտի որ Սուքիասյանի մեկ ավտոմեքենայի արժեքը 400000(չորս հարյուր հազար) դոլլար է: Ի դեպ 400000 դոլլարանոց մեքենայի մասին:Եթե Դուք նշեք մի մեքենայի մակնիշ, որը ունի Սուքիասյանը և այն արժե 400000 դոլլար, ես հրապարակավ ներողություն կխնդրեմ Ձեզանից, սակայն ասեմ որ այդպիսի մեքենա չկա ոչ միայն Սուքիասյանի գառաժում, այլր Հայաստանում, կարծում եմ գոնե այս մասով պետք է նշել հոդվածի հետգրության մեջ, որ մեքենայի արժեքը ոչ մի կապ չունի իրականության հետ ու դա ընդամենը Ձեր վառ երևակայության արդյունք է կամ հոդվածը սենսացիոն դարձնելու բլոգիստական հնարք:
vahan.ishkhanyan Says: after publication. -->January 24th, 2009 at 7:18 pm
Հարգելի Սևակ,
Դուք այնքան մեծամտացաք, որ ձեզ թվաց թե խուսանավում եմ ձեր հարցերից։ Ուրեմն իմացեք՝ իմ գրածները ես համարում եմ գրականություն։Սուքիասյանի ռոյլս-ռոյլսի վերաբերյալ կարող եք տեղեկություն փնտրել “Հայկական ժամանակի” 2000-2005 թվերի համարներում, ուր տպագրված է նաև ավտոմեքենայի լուսանկարը և մանրամասն ներկայացված են նրա առանձնահատկությունները։ Օրինակ՝ նշված էր, որ այդ մեքենայի նստարանների կաշվի համար հատուկ հորթեր են պահում, որոնց հանդերձանք են հագցնում, որ կաշին չքերծվի։ Կոնկրետ այդ մեքենայի գինը կարծեմ չէին գրել, բայց նշել էին, թե այդպիսի մեքենան, որից այդ ժամանակ աշխարհում կարծեմ 70 հատ կար, արժի 350-400 հազար դոլար։ Գուցե մի 50 հազար դոլար ավել կամ պակաս եմ հիշում։ “Հայկական ժամանակը” այս ամբողջը ներկայացնում էր մեծ ոգևորությամբ ու դրական շեշտադրումով։ Այդ մեքենայի գոյության վերաբերյալ ձեր կասկածներով դուք վիրավորում եք Սուքիասյանների ընտանիքը։Երկրորդ, դուք տենդենցիոզ եք կարդում իմ գրածները, և ինձ վերագրում եք խոսքեր, որոնք ես չեմ ասել երբեք. այսպես, ես երբեք չեմ ասել, թե Հայաստանում քաղբանտարկյալներ չկան, և որ Ջհանգիրյանը քաղբանտարկյալ չի։Մարինե Պետրոսյանի հետ ինքս եմ զրուցել, և ինքը երբեք չի ասել, թե իր ազատությունը սահմանափակել են։Խորհուրդ կտամ, էմոցիաների զոհ չդարձնել ձեր միտքը և դրա հետևանքով թյուրիմացությունների մեջ ոչ ձեզ գցեք և ոչ էլ փորձեք ուրիշներին գցել, այլ խոսքով ասած՝ չստել, այլապես այլևս ձեր զեղումներին չեմ պատասխանի։
Sevak Says: after publication. -->January 24th, 2009 at 8:12 pm
հարգելի պրն Իշխանյան, նախ խնդրում եմ չվիրավորել ինձ:Եթե դուք խուսափել եք հարցին պատասխանելուց, դա դեռ չի նշանակում որ ես մեծամտացել եմ: Իհարկե հասկանում եմ Ձեր զայրույթի հոգեբանական պատճառները, բայց բոլոր դեպքերում՝ ձեզ համարում եմ բավականին բարեկիրթ անձ, դիմացինին չվիրավորելու համար:Նախ, ձեր պատասխանից արդեն պարզ է դառնում, որ 400000 հազարանոց մեքենայի գինն ու առասպելը ընդամենը ձեր վատ հիշողության հետևանք են այն էլ լավագույն դեպքում:Ինձ համար ” հայկական ժամանակը” հավաստի տեղեկությունների լավագույն աղբյուրը չէ, իսկ եթե ձեզ համար է, ապա ցավով պետք է հիշեցնեմ որ այդ հավաստի տեղեկությունների աղբյուրը Վազգեն Մանուկյանի մասին էլ էր հավաստի տեղեկություններ հրապարակել, որին անձամբ ես մեծ վերապահումով եմ մոտենում: մի փոքր հակասական հնչեց, նախ մեքենայի գինը չէին նշել ըստ ձեզ, հետո այն արժեր 350000-400000 հազար: Մի խոսքով, ընթերցողների դատին թողնեք այն, թե մեզանից ով է ընկնում էմոցիանների գիրկը, այլ խոսքով ասած՝ ստում:Հուսով եմ այլևս ինձ չեք վիրավորի, նույնիսկ եթե հարցնեմ թե գրականության սահմանումը չիմանալով հանդերձ, ինչպես եք ձեր գրվածքները համարում գրականություն:Իսկ քաղբանտարկյալների թեմային կանդրադառնամ մի փոքր ավելի ուշ, ձեր թույատվությամբ, միայն մի խնդրանք ևս, պրն Իշխանյան, ես վստահ եմ որ դուք շատ լավ գիտեք “զեղում” բառի իմաստ ու խնդրում եմ նորից կարդալ իմ գրածները, ավելի ուշադիր ու ավելի պակաս զայրույթվ, ու վստահ եմ որ կհամոզվեք որ դրանք զեղումներ չեն: Իհարկե չպատասխանելու համար, կարող եք դրանք համարել զողումներ, բայց ավելի լավ կլիներ իմ կարծիքով ուղղակի ասել որ ցանկություն չունեք պատասխանելու:
Missed Page Says: after publication. -->January 24th, 2009 at 9:59 pm
Հարգելիներս
Միայն մի բան կասեմ, լավ գրկանությունը կապ չունի օգտագործված բառերի հետ, կարդացել եմ առանց մի հատիկ “կեղտոտ” բառի գործ ու հետ տալս եկել է էնքան զզվլի էր իր անճաշակությամբ ու գրականությունից հեռու լինելով:Վահան Իշխանյանը ու Վիոլետ Գրիգորյանը իմ կարծիքով էն եզակի գրողներից են, ում մոտ ստացվում է “կեղտոտ” բառերը գրականացնել, ես այդ բառերը իրենց ստեղծագործություններում չեմ ընկալում որպես հայհոյանք, այլ ընկալում եմ որպես որոշակի ոճային ատրիբուտ, դրանք կան, բայց դրանք չեն գլխավորը, չգիտեմ … մի քիչ դժվար է բացատրելը, կարեւորը զգալն է այս դեպքում, իսկ զգալու համար պետք է կարդաս սրտով, ոչ թե մտքով ու բազմաթիվ կաղապարների միջով, չխառնելով դրան անհամաձայնությունը գրողի քաղաքական ու չգիտեմ ինչ հայացքների հետ: Իհարկե համաձայն եմ, որ ճաշակի հարց է, ես անձամբ նրանց ստեղծագործությունները համարում եմ գրականություն, քանի որ նրանց գործերում չեմ տեսնում գրականության ամենամեծ թշնամուն` կեղծիքը:ՀԳ. իմ կարծիքով շատերին նրանք դուր չեն գալիս, որովհետեւ չեն տեղավորվում “կենացային” մշակույթի մեջ, որ այսօր տիրապետող է Հայաստանում: Ամեն ինչ հակառակն է ստացվում. նրանց` շատերի կողմից որակված “զուգարանային գրականություն” -ից իսկապես գրականության հոտ է գալիս, մինչդեեռ շատերի “սուրբ ոտանավորչությունից” զուգարանի հոտ: Կներեք բառախաղի համար:
vahan.ishkhanyan Says: after publication. -->January 25th, 2009 at 1:56 am
Հարգելի Սևակ,
Դուք մոլուցքով անընդհատ փորձում եք իմ գրածներում սխալներ ու վրիպումներ հայտնաբերել և ամեն անգամ աանհաջողության մատնվելով ավելի հուզվում ու կրկին նետվում այստեղ։ Հանգստացեք և վիրվորվելու փոխարեն մի պահ դադար տվեք ու սխալներ փնտրելու փոխարեն խորհեք։ Ստիպված ես պետք է փաստերը կրկին ներկայացնեմ արդեն սկզբնաղբյուրը մեջբերելով։ Բայց, զգուշացնեմ, հետագայում չեմ պատրաստվում ձեր չիմացությունը վերացնելու վրա ժամանակ ծախսել և այս թեմայով սա կլինի իմ վերջին քոմենթը։ Մաղթում եմ, որ հետագայում ճշմարտությունը իմանալու քայլերը ինքնուրույն անեք։Կարծում եմ, որ դուք ունեք անալիզ անելու անհրաժեշտ կարողություն տարբերելու համար տեղեկատվությունը ապատեղեկատվությունից, կամ ծայրահեղ դեպքում կարող եք հավաստի ու կասկածելի տեղեկությունները տարբերել իրարից։ Ու նաև հանգստանաք ու հասկանաք, որ չարժի անհարկի մեջ բերել Վազգեն Մանուկյանի դեմ արված զրպարտությունը՝ ապացուցված փորձաքննությամբ, որպես «Հայկական ժամանակի» բոլոր հրապարակումներին չվստահելու ապացույց։Ներկայացնում եմ «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի 2004 թվականի ապրիլի 21-ի համարի հրապարակումը։ Եվրոն դոլարի վերածելու աշխատանքը թողնում եմ ձեզ։
ՄԵՔԵՆԱ ԵՄ ԱՍԵԼ
«Ռոլս-Ռոյս Ֆանտոմ» մակնիշի ավտոմեքենան, որի Հայաստաններկրելու մասին տեղեկացրել էինք անցած շաբաթ, պատկանում է Սուքիասյանների ընտանիքին: Սա «Ռոլս-Ռոյս ֆանտոմների» դասի 6-րդ սերնդի մոդելն է եւ այդ մոդելի` թվով 96-րդ մեքենան:Ի տարբերություն մյուս VIP մեքենաների, «Ռոլս-Ռոյս Ֆանտոմը» գրեթե չի գովազդվում` դրա կարիքը չկա: Բավական է նշել, որ անցած տարի առաջին անգամ հանրությանը ներկայացված այս մեքենայից են օգտվում Անգլիայի թագուհի Ելիզավետա2-րդը, Բրունեյի Սուլթանը, որը առաջին «Ֆանտոմ-6»-ը ձեռքբերելուց հետո պատվիրել է եւս մի քանի հատ: Պատգամավոր Խաչատուր Սուքիասյանի ասելով, այս մեքենան հաճախ չի երեւա Երեւանի փողոցներում եւ հիմնականում նախատեսված է իրենցընտանիքի բարձրաստիճան հյուրերին սպասարկելու համար: Ի դեպ, նշենք, որ այս մեքենայի առանձնահատկություններից մեկնայն է, որ նրա ետին դռները, ի տարբերություն ժամանակակիցմյուս մեքենաների, բացվում են դեպի ետ:տե`ս նաեւ էջ 2
ԱՐՔԱՅԱԶՆԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ«Ռոլս-Ռոյս Ֆանտոմի» առաջին անգամ Հայաստանում հայտնվելը, անկասկած,ուշադրության արժանի իրադարձություն է: Սա, մի տեսակ, ստիպում է այլ կերպընկալել իրականությունը: «Ռոլս-Ռոյս Ֆանտոմը» միայն Անգլիայի թագուհու,նավթամագնատների ու կինոնկարահանումների համար չէ:Հայաստանը մեկուկես տասնամյակ առաջ դարձավ այդ աշխարհի մի մասնիկը, եւ արդեն ժամանակն է, որ նրա ճանապարհներով էլ երթեւեկեն «Ռոլս-Ռոյս Ֆանտոմներ»: Բայց առայժմ «Ֆանտոմը» միակն է եւ Հայաստան է բերվել անցած շաբաթ: «Ֆանտոմ 6-ը» առաջին անգամ հանրությանը ներկայացվեց Դետրոյթի ավտոսրահում՝ 2003թ. հունվարի 3-ին: Ցանկացած մեքենայի հետ ծանոթությունը սկսվում է նրա տեխնիկական բնութագրերից: «Ռոլս Ռոյսի»-ի ներկայացուցիչ, մենեջեր Մայքլ Գլեյսները, որը ուղեկցել էր մեքենան մինչեւ Երեւան եւ հանձնել տիրոջը, բնականաբար, բոլոր թվերը անգիր էր հիշում: Մեզ հետ զրույցի ընթացքում Գլեյսներն ինքը մերթընդմերթ չէր կարողանում թաքցնել իր հիացմունքն այդ մեքենայի նկատմամբ:Իսկ, մինչ տեխնիկական բնութագրերին անցնելը, ընթերցողին փոխանցենք Մ.Գլեյսների ներկայացրած մի քանի մանրամասներ, որոնք պետք է որ զարմանք պատճառեն: Օրինակ, այս մոդելը մշակվել է գերգաղտնիության պայմաններում՝ ավելի քան երեք տարի: Ուշագրավն այն է, թե ինչպես է ապահովվել աշխատանքներիգաղտնիությունը: Աշխատանքները տարվել են Լոնդոնի արվարձանում գտնվող բանկերից մեկի նկուղում: Ինժեներները, դիզայներներն ու բանվորներն աշխատանքի են ներկայացել այնպիսի հագուստներով ու պայուսակներով, որ չտարբերվեն բանկային աշխատողներից: Եւ այդ երեք տարիների ընթացքում ոչ մի օտար աչք այդպես էլ չի կռահել, թե ինչ է կատարվում ոչնչով աչքի չընկնող այդ բանկի նկուղում: Մի փաստ եւս, որը ցույց է տալիս, թե ինչպիսի չափանիշներ են գործում այս մեքենայի արտադրության համար: Մեքենայի սրահը պատված է ցուլիկների կաշվով: Կովի կաշին «Ռոլս-Ռոյսը» համարում է երկրորդ սորտի, ուստի չի օգտագործում: Բայց սա չէ զարմանալին: Զարմանալի չէ նույնիսկ այն փաստը, որ յուրաքանչյուր մեքենայի սրահի համար օգտագործվում է 18-22 ցուլիկի կաշի: Խնդիրն այն է, որցուլիկները, մինչ իրենց նպատակին ծառայելը, ապրում են… շալվարներ հագած՝ բառիս բուն իմաստով: Ցուլիկներին հատուկ շորեր են հագցնում, որպեսզի նրանց կաշին չքերծվի: Ինչ վերաբերում է տեխնիկական բնութագրերին, ապա «Ռոլս-Ռոյս Ֆանտոմի» պարագայում դրանք թվարկելը կարծես ավելորդ է: Այդուհանդերձ: Շարժիչը V-աձեւ է՝ 12 մխոցանի, հզորությունը՝ 460 ձիաուժ, վառելիքի ծախսը՝ 100 կիլոմետրին քաղաքային ռեժիմով 24,6 լիտր, մայրուղիների վրա՝ 11 լիտր:Առավելագույն արագությունը 240 կմ/ժամ է: Շարժիչի պտույտների առավելագույնարագությունը րոպեում 5 հազար 350 է: Փոխանցման տուփը ավտոմատ է՝ վեցաստիճանով: Հարյուր կմ/ժամ արագությունը հավաքում է ընդամենը 5,9վայրկյանում, ինչն ավելի քան երեք տոննա քաշ ունեցող մեքենայի համար շատ լավ արդյունք է: Մեքենայի երկարությունը 5 մետր 83 սանտիմետր է, լայնությունը1,99 մետր է, բարձրությունը՝ 1,63: Այս մեքենան բառերով ներկայացնելու բոլորփորձերն ի սկզբանե դատապարտված են անհաջողության: Ընդամենը պետք է հաշվի առնել, որ մեքենան ստեղծել են անգլիացի եւ գերմանացի ինժեներները, դետալները պատրաստվում են Գերմանիայում եւ Անգլիայում, մեքենան հավաքվում է Անգլիայում:Այսքանով, թերեւս, ամեն ինչ ասված է: Կոնկրետ այս մեքենայի գինը պարզելչհաջողվեց. Ե՝ւ ֆիրմայի ներկայացուցիչը, ե՝ւ սեփականատերն այս մասին,բնականաբար, չեն խոսում՝ ընդունված չէ: Միայն ինտերնետային հրապարակումներից կարելի է դատել, որ ըստ պատվիրատուի պատվերով կատարված փոփոխությունների՝ գինը կարող է տատանվել 280-340 հազար եվրոյի սահմաններում: Մայքլ Գլեյսների ասելով՝ «Ռոլս-Ռոյսի» առաջին սերնդի Ֆանտոմը, որն արտադրվել է մոտ 80 տարի առաջ, անցած տարի վաճառվել է 12 մլն դոլարով:Մի խոսքով, Հայաստան է ներկրվել աշխարհի ամենա-ամենա մեքենան: Այլ մակդիրներ այս մեքենայի պարագայում, թերեւս, կիրառելի չէ: Ոչ ոք առայսօր չի ասել, թե «Ֆանտոմները» գեղեցիկ են, հզոր են, հարմարավետ են, հուսալի են… Այս գնահատականները կարելի է տալ միայն ինչ-որ բանի հետ համեմատելու արդյունքում:Իսկ «Ֆանտոմները» սովորաբար չեն համեմատում որեւէ այլ մեքենայի հետ:«Ֆանտոմը» համեմատում են միայն այլ «Ֆանտոմի» հետ:ՀԱՅԿ ԳԵՎՈՐԳՅԱՆ«Հայկական ժամանակ»21-04-2004
sarerkan Says: after publication. -->January 26th, 2009 at 6:54 pm
Նախ գրականության մասին. իմ մի հարցադրումը` /”միթե՞ այդ բառը գրելը այդքան կարեւոր է գրական գործի որակի համար”/, այստեղ երկու ծայրահեղ հակադիր արձագանքների արժանացավ: Մեկը գտնում է, որ “կեղտոտ” բառերը բնորոշ են գրական աղբին, մյուսը համարում է, որ բառերը կապ չունեն գրականության որակի հետ: Ես երկուսի հետ էլ համամիտ չեմ, որովհետեւ երկուսն էլ դոգմատիկ պնդումներ են: Եթե այդքան հեշտ ու մեխանիկական ընտրությամբ գրական գործերը որակավորվեյին, էլ կարիք չէր լինի, որ մարդը գիրք կարդար ու լավ գրքերը գտնելու համար ժամանակ վատներ, համակարգիչը կարող էր բոլոր “կեղտոտ” բառերով գործերը գցել “աղբանոց”, եւ ընթերցող հասարակայնությունը կստանար զտված-մաքուր ստեղծագործությունների ցանկը` որպես արժեքավոր գրականություն: Մյուս տեսակետն էլ, որ բառերը գրականության որակի հետ կապ չունեն, ուղղակի անտեսում է գրողի աշխատանքը: Բայց էլի նույն մեխանիկական մոտեցման նշան կլիներ, եթե գրողը նախապես իմանար, թե որոնք են “լավ” բառերը եւ միայն դրանք օգտագործեր:Ավելի խորը մոտեցում է 3-րդ տեսակետը, որ ոչ թե համընդհանուր “ճշմարտություններ” է բարբառում, այլ հայտնաբերում է պարադոքսը, երբ “զուգարանային գրականություն” -ից իսկապես գրականության հոտ է գալիս, մինչդեռ շատերի “սուրբ ոտանավորչությունից” զուգարանի հոտ”:Ես ծանոթ եմ բազմաթիվ ստեղծագործությունների, որ “կեղտոտ” բառերով հանդերձ մտել են համաշխարհային գրականության գանձարանը, որոնց մեջ են նաեւ Քուչակի չքնաղ հայրենները, /ի դեպ, հարգելի Սեւակ, Քուչակը երբեք տաղեր չի գրել, այլ միայն հայրեններ/: Բայց իմ հարցը այլ էր` ինչու՞ այստեղ հիշատակված գրող Ջավախյանցը պարծենում է, թե ինքը առաջինը գրեց վերոհիշյալ բառը: Գրականության մեջ չկա նման մրցույթային կարգ` առաջին բառօգտագործման համար, եւ որեւէ արգելված բառի կիրառումը մեխանիկորեն ստեղծագործությունը չի դարձնում որակյալ: Ես ծանոթ չեմ ժամանակակից հայ գրականության մեջ նման օրինակներին, որ հիշատակել է Սեւակը, միայն լսել եմ հեղինակների անունները, դրա համար էլ ինձ թույլ չեմ տալիս կարծիք հայտնել առանց կարդալու, /ի դեպ, կուզենայի կարդալ Վահան Իշխանյանի եւ Վիոլետ Գրիգորյանի գործերը, որոնց մասին այնքան հակասական տեսակետներ եմ լսել, բայց չեմ գտնում/:
Հիմա բանավեճի երկրորդ թեմայի մասին, որ Սեւակի ջանքերով բազարի է վերածվում: Անձամբ ինձ համար որեւէ օլիգարխի ունեցվածքի գույքագրումը հետաքրքրություն չի ներկայացնում, ինձ հետաքրքրում են օլիգարխիկ տնտեսության հարցերը, որոնք փաստորեն հենվում են օլիգարխիկ մտածողության վրա, որի օրինակներից մեկը Սեւակի մտածողությունն է: Այսինքն, օլիգարխիկ մտածողությունը ոչ թե օլիգարխների գլխում է միայն ծնվում, այլ բոլոր այն մարդկանց, որ վերլուծական մոտեցում չունենալու պատճառով զինվորագրվում են այս կամ այն օլիգարխի բանակին եւ ըստ էության ծառայում օլիգարխական սիստեմին, քանի որ նրանց թվում է, թե օլիգարխների մեջ լավ ու վատ կա, առաջադեմ ու հետադեմ կա, ավազակ ու հրեշտակ կա… Ինձ ուղղակի հուսահատեցնում է, որ այսօր հայ հասարակության մեջ կարող էր առաջանալ որեւէ շարժում կամ պայքար, որ իրականում քաղաքական բազա ու հենարան է դառնում օլիգարխական սիստեմի համար, ու ինչ կարեւոր է, թե ո՛ր օլիգարխի, եւ ոչ թե դատապարտում օլիգարխիկ համակարգը: Նման շարժումներ կարող են լինել միայն հետամնաց երկրներում, օրինակ, որեւէ շեյխի համար ու նրա հարեմի շրջանակներում: Եթե Սեւակը Սուքիասյանների հարազատներից լիներ,կամ մեծահարուստ, դա մեծ մխիթարություն կլիներ, մարդը իր բարեկամի կամ էլ սեփական դասակարգի շահերն է պաշտպանում: Ես հասկանում եմ նաեւ տոնավաճառների աշխատողներին, որ բողոքում են հարկերի դեմ, բայց տեսնելով դուբլյոնակներով ու ոսկեղենով զարդարված ցուցարարներին, հասկանում եմ, որ ես նրանցից մեկը չեմ, ես կուզենայի պաշտպանել այն թոշակառուներին ու հաշմանդամներին, որոնք ոսկու բիզնես չունեն, բայց այդ բիզնեսից գանձվող հարկերի շնորհիվ կարող են գոնե իրենց հոսանքի վարձը վճարել ու գոյատեւել: Իսկ Հայաստանում առաջացած շարժումը, ցավոք, նրանց շահերի հետ կապ չունի, որքան էլ որ պոպուլիստական քարոզչություն անի, եւ դա շատ լավ են հասկանում հենց այդ թոշակառուները: Ինչ ամոթ է, որ մեզ մոտ իսկական քաղաքացիներ չկան, այլ կան քաղաքական գործիչներին ու նրանց հարող օլիգարխներին սատարող իբր թե պայքարողներ, որ զինվորագրվում են որեւէ կողմին ու մոլեգին սակարկում, թե իրականում ինչ գին ունի Սուքիասյանի Ռոլզ Ռոյսը: Ուղղակի խայտառակություն է այն հասարակությունը, ուր Ջհանգիրյանի խոշտանգածները ընդամենը մի տասնյակի չափ պաշտպաններ ունեն, իսկ ինքը Ջհանգիրյանը` հազարներով: Դե եկ, վարդապետ, ու մի խենթանա…
P_Martin Says: after publication. -->January 29th, 2009 at 5:12 am
Կարդացել եմ Ջավախյանի պատմվածքը: Կարծում եմ Ջավախյանի պուց բառը գրելը ինքնահաստատման համար էր, որովհետև հեղինակը հենց սկզբում գրում ա. “Էն որ ասում էիր՝ ես եմ առաջինը էրևանում քֆուրով պատմվածք գրել, հիմա էլ ես եմ առաջին անգամ հայկական մամուլում պուց բառը տպում”: Երևի Ուզում էր ընկերներից հետ չմնալ ու ինչ-որ բանով էլ ինքը յուրօրինակ լիներ:Ամեն դեպքում ինքնահաստատվելու առաջին փորձը չստացվեց. Ջավախյանը չկարողացավ էնքան անկեղծ լինի ու իր գրականության մեջ էնքան ազատ, որ մինչև վերջ գրի պուց բառը, ինքը ամաչեց: Բայց զարմանալի ա, որ պուց բառից ամաչեց բայց ուրիշ բառեր գրեց: Ես սա կարող եմ ընկալել միայն այս կերպ, որ Ջավախյանը կարծում ա, որ պուց բառը ավելի գռեհիկ ա, քան ծծցնելը, իսկ բոզ բառը գրելուն արդարացումներ կան: Ամեն դեպքում, եթե ես լինեի նրա տեղը ու զգայի, որ մոտս չի ստացվում էդպես գրել, ուրիշ ուղով կգրեի, որտեղ կարող եմ ինձ ավելի ազատ զգալ: Պետք չի պարտադրված գրել, էդ մենակ փչացնում ա գործը:Իսկ հարգելի Սևակ, եթե ինչ-որ մեկը գոյություն ունի, որ համոզված լինի, որ իրա գրականության սահմանումն ա ճիշտ, ես էդ մարդուն սամազվանեց կանվանեմ. Գրականությունը մաթեմատիկա չի, որ համոզված լինես ճիշտ ա կամ սխալ. Գրականությունը կարող ես սիրել կամ չսիրել, որևէ գրողի գործը կարող ես հավանել կամ ոչ և կարող ես քեզ համար սահմանել, թե ինչ ա գրականությունը, բայց չսհամանես, թե ինչ պիտի լինի գրականությունը ուրիշների համար:Կներես իհարկե, եթե կարող ա քո ճաշակը վիրավորեմ, բայց Սևակը ինձ համար զիբիլ ա, հենց ինքը դուրս ա մնում բոլոր անկեղծության չափանիշներից, բայց ինձ համար կեղծ ա, ուրիշի համար կարող ա անկեղծության գագաթնկակետն ա, որովհետև ես իմ սահմանումները ունեմ, մեկ ուրիշը` իրա: Իսկ Չարենցի վաղ ժամանակի գրականության գարշահոտից չեմ խոսում, բայց հալալ ա, հետո խելքի էկավ, նույնիսկ նենց բան արեց, որ իրա վարկանիշը չգցելու համար շատերը չեն հավատում, որ ինքն ա արել: Ինձ համար կարևոր չի, թե ինչ լեզվով ես գրում, կարևորը ճիշտ ընտրես լեզուն, որ անկեղծ լինի: Ու էդ պրոբլեմը նրանից ա, որ մեր լեզուն անընդհատ կոմպլեքսավորում են, հայի խասիաթ ա, ամեն ինչը բարոյականացնել ու փչացնել կարևորը ու տենց էլ չի ձևավորվում լեզուն: Հիմա գրողի լեզուն ուզում եք բարոյականացնե?ք, էդ ինչի?, իրականության մեջ քրֆողներ չկա?ն, իրանց մասին չգրե?ն: Ռուսը հաստատ хрен բառը գրելուց պրոբլեմների առաջ չի կանգնի, նույնն էլ անգլիացին, գերմանացին, ֆրանսիացին, մի խոսքով, իսկ մեր լեզուն “բարոյագրագետները” ամբողջ ուժով պահում են բարդույթների մեջ, որովհետև իրենք էլ կոմպլեքսավորված ու իրենք գրականությունը գցում են դոգմաների մեջ, կոմպլեքսավորում են գրականությունը ու հենց դրա պատճառով Ջավախյանը չի կարողացել պուց բառը մինչև վերջ գրի: Վիոլետ Գրիգորյանի գործերը ինձ դուր չի գալիս, բայց սա ճաշակի հարց ա, ընկալման հարց ա, ոչ թե քֆուրի խնդիր:Իսկ կուրտիզանուհի Նինո Դե’ Լանկլոյի լավագույն սեռական օրգանների ավանումներում հայերեն պուց և կլիր բառերը զբաղեցնում էին 3-րդ տեղը, մինչդեռ ռուսականը վերջին տեղերում էր: Փաստորեն արտասահմանցիները մեզ գնահատել գիտեն, իսկ մենք ասում ենք գռեհիկ ա:
Հ.Գ. ինձ ավելի ա հետաքրքրում Ջավախյանները կարան ազատ գրեն, քան Գռզոները ինչ ավտոներ են քշում:
sarerkan Says: after publication. -->January 29th, 2009 at 12:23 pm
Այստեղ թվաբանական սխալ կա “առաջնայնության” վերաբերյալ, հենց այս էջում Սեւակը ներկայացնում է տողեր, որոնց հեղինակի անունը չկա, բայց անզեն աչքով էլ երեւում է , որ “պուց” բառը արդեն ինչ-որ մեկը գրել է Ջավախյանից առաջ.
վարդաշրթունք պցիկս,անլուսամուտ խցիկս…
Գուցե էլի՞ խորանանք գրականության պատմության մեջ ու հայտնաբերենք ուրիշ մեկին էլ, որ ավելի վաղ է գրել վերոհիշյալ բառը…
Dvin Says: after publication. -->January 29th, 2009 at 8:26 pm
ինչքան ինձ ա հայտնի, մեր խնդիրը «պուց» գրելով չի վերջանում։ մենք դեռ չգիտենք «պուցի» հետ ինչ են անում կամ ինչպես են անում
գրականության մասին չեմ խոսում, քանի որ արդեն բավական խոսվել ա էդ մասին ու մեկ էլ էն պատճառով, որ իմ կարծիքով էս ժամանակներում մենք ընդհանրապես գրականություն չունենք։
Հայաստանում աշխատող AIDS-ի հարցերով զբաղվող գրասենյակի զեկույգի համաձայն, մեր բնակչության 15 տոկոսը հավատացած ա, որ իրար ձեռքը սեղմելով կարելի ա վարակվել HIV-ով։ իսկ գրասենյակի պատասխանատուները ասում են, որ ժողովուրդը պրիզերվատիվ չի առնում խանութներից։ «ամաչում են։»
ու միանգամից հիշեցի, թե դեղատան աշխատողուհին ինչպես էր բաց բաց աչքերով շվարած ինձ նայում, երբ երեվանում ուզեցի դեղատնից քանդոմ առնել։
հիմա ինչի՞ մասին խոսենք։ որ Լեվոն Ջավախյանը պուց ա գրու՞մ, թե՞ գրականության սահմանման մասին։
Fairy Tale Says: after publication. -->February 4th, 2009 at 4:06 am
Tsapaharum em Sevakin! Iskapes hay qfragirnere qaqi hamn ardnen hanel en irenc isk artadrats kghkghanqayin garshahotutyan patranqamet tmbirn uzum en mardkanc nerkajacnel vorpes grakanutyun, ajninch “inqnagirabnagraamboxi” zarancanqnern entercelis uzum es zugarani jure irenc vra qashel.
anahit Says: after publication. -->February 19th, 2009 at 2:13 am
Ըհըմ, հետաքրքիր էլ բանավեճ ա, չնայած ես էս խոսակցություն լսում եմ արդեն քանի? տարի: Բայց Սրակը լավ էլ հետևում ա ինչ ա տպվում, էդ ավելի լավ ա քան չկարդալը, հիմա ես էլի իմ դարդերով, գնացի թանգարան, երեխաների համար, որը կմախքների ցուցահանդես ունի, որտեղ երեխաներ կարող են գալ ու նայել մարդու կառուցվածք եւ այլն, ու ինչ արեցի ես? առաջին հերթին վազեցի նկարելու կնոջ մեծ հեշտոցը բաց ոտքերով իսկ ներսում երեխան, որտեղ հստակ երեւում էր որ երեխաներին արագիլը չի բերում, ու չեմ հասկանում ինչ կոմպլեքսներ են բառերի, հիմա էդ բառերն ինչ մեղք ունեն որ քաքն են պայմանականորեն խորհրդանշում, պիտի չօգտագործվեն? իսկ երբ անգլերեն ասում ես ֆաք էդ նորմալ ա իսկ հայերեն չէ? հո չեմ ասում սաղ օրն էդ ասելով ման արի, աբյց երբ բառի կարիքը զգացվում ա… ուֆ, ուրեմն իմ սիրելի բուքովսկին գրող չի այլ խուժանի մեկը, մենակ սեքսի տեսարաններ ունի, մի գլուխ, մանրամասն նկարագրություններ ոնց ա կնոջը սեռական հաճույք պայքարում էդ բոլոր բավերոհիշատակ բառերի բազմիցս կրկնությամբ, ուրեմն կեցցե կեցցե կեցցե հայ ժողովրդիս քաղքենի դաստիարակությունը, նման էն բանի որ իրենց կնոջ հետ չի կարելի, իսկ պոռնիկների հետ ոնց ուզես, հիմա մեր գրականությունը մեր կինն ա ստացվում ա?
«Իսկ ո՞նց էր գրել»,-հարցնում եմ ես։
«Էդ էլ հարց էր որ տվիր։ Ինչպես կարելի է նման հարցեր տալ հանճարների մասին»,-էլի հանդիսավոր ասեց Լիպոն։
Իրկունը մտա hzh.am։ Արդեն պատմվածքը դրել էին։ Ման էկա պուցը։ Ո՞ւր ա։ Էս ա իրա պուցը՞։ գրել ա պ…ց։ Ու-ի տեղը կետեր. «Մեկ էլ բազկի նման կարմրատակեց,- դանակը քաշեց,- պոռթկաց,- ու դրա պ…-ցը ճղեց…»։
«Արա դու էլ գլուխ էիր գովում՝ առաջինը ե՛ս եմ պուց գրել, ե՛ս եմ պուց գրել։ Կետեր չէի՞ն գրածդ»։ Ջավախյանը մի պահ լռեց հանցանքի մեջ բռնվածի պես, հետո խոստովանեց. «Էդ կետերը ես դրի, բայց որ չդնեի կարող ա տենց տպեին։ Տեսա՞ր ծծցնելը տենց էլ թողել էին»։ «Տեսա, կարաս ասես՝ առաջինը հայ մամուլում ես ծծցնելը տպեցի, բայց պուցի հետ գործ չունես»։
Տրիումֆ կաֆեում պցի բացահայտումների վրա, Վանուշը պատմում ա. «Արա, ուրեմն Ջավախյանի ծնունդն եմ նշում, գնացինք ռեստորան, լավ կերանք խմեցինք, հետո ասի պուց պատիվ տամ, ծննդի նվեր, մատուցողուհին արդեն համաձայնվել էր, բայց էս Ջավախյանը հուշտ էղավ, արա ինչ արի-չարի, չհամաձայնվեց»։ «Դե Վանուշ ջան, ես կյանքում լևի չեմ գնացել, վախում եմ գնամ վարակվեմ»։ «Արա, էդ վարակվելը սաղ ներշնչանքից ա, որ չներշնչես, չես վարակվի»։ Ջավախյանը հելավ գնա զուգարան՝ տո լի որ թեման փոխվի, տո լի շեռը զոռում էր։ «Արա, կարո՞ղ ա էս խոսակցությունից գնում ես ստուգես հո չես վարակվել»,-խնդաց Վանուշը։
Տրիունֆից դուրս էկանք ու դիմացի բուքմեքերականում էս անգամ էլ Շեկոյանը կպավ պատմվածքին։ Օլիմպիադայում, երբ բաքսյոռ Ջավախյանը առանց բոյ մտնելու երրորդ տեղ էր հասել (էրկու անգամ հակառակորդը չէր ներկայացել), էն վախտ Շեկոյանը հարցրեց Լևոնին՝ էս Ջավախյանը հո ձեզ բարեկամ չի, Լևոննն էլասեց՝ հեռու ազգական ա։ «Ջավախյանները բախտավոր ցեղ են՝ դու առանց գրելու գրող դառար, էն տղեն էլ առանց կռվելու բաքսյոռ դառավ»,-եզրակացրեց Շեկոյանը։
Էս պատմությունը Ջավախյանը պատմվածքում գրել էր իրա ուզած ձևով, իրան սարքելով մեծ գրող, բաքսիոռին էլ չեմպիոն.«Շեկոյան Արմենը ասում է` Ջավախյաններն ընդհանրապես են բախտավոր: Հրաչյա Ջավախյանը, ասում է, առանց բոքս կպնելու` դարձավ օլիմպիական չեմպիոն, դու էլ առանց գրելու ես դարձել մեծ գրող»: Շեկոյանի դուրը հեչ չէր էկել, որ ինքը Ջավախյանին յանմ մեծ գրող ա ասել. «Արա, հումորս փչացրել-թողել էիր։ Ես քեզ ասե՞լ եմ մեծ գրող, որ գրել ես։ Էն տղեն էլ չեմպիոն չի դառել, երրորդ տեղ ա բռնել»։
«Դե գրողն ինչ ա որ գրեի, իսկ որ մեծ ես գրում ուրիշ ա»,-արդարանում ա Լևոնը։
«Ասեմ խի ա գրել մեծ գրող,-բացատրում եմ,- որ գրեր «գրող», կարող ա Նիկոլը մրցանակը իրան չտա, բայց որ գրում ա ՄԵԾ գրող, էն էլ Շեկոյանն ա ասել, ուրեմն էլ ում տա մրցանակը եթե ոչ Ջավայանին»։
Ջավախյանը հատուկ պատմվածքը տպել էր Նիկոլի հայտարարած մրցույթի համար՝ հազար դոլար լավագույն գրական ստեղծագործության համար։ Չնայած պուց բառը կետերով ա գրել, բայց ոչինչ, գոնե կյանքում մի մրցանակ ստանա։ «Լևոն,- ասում եմ,-Աստծուց գրում ես մրցանակ չեն տալիս, հիմա էլ պցից ես գրում որ ստանաս, բայց էլի մրցանակը քեզ չի հասնելու»։ Լևոնը ձեն չի հանում, տխուր նայում ա։
հրապարակվել է tert.am
22. հունվար. 2009թ.
Մեկնաբանություններ
Posted in Uncategorized
21 Responses
sarerkan Says: after publication. -->January 22nd, 2009 at 5:18 pm
Ես պահպանողական չեմ, բայց միթե՞ այդ բառը գրելը այդքան կարեւոր է գրական գործի որակի համար:
Sevak Says: after publication. -->January 22nd, 2009 at 7:52 pm
sarerkan ջան, կարևոր է շա՜՜տ կարևոր, դա կոչվում է ժամանակակից հայ գրականություն, միթե դու չես կարդում մեր ժամանակակից հանճարների գործերը՞ ,ուրեմն խորհուրդ կտամ անպայման հաղորդակից լինել հացի, պցի ու զրո վեցի մասին մեծ գրող Դավիթ Հովհաննեսի գրական մարգարիտներին, Վիոլետ Գրիգորյանի հանճարեղ չափածոները կարող ես կարդալ, որտեղ փայլուն կերպով նկարագրվում է թլփիկի ու հեշտոցի խոնավության ու գրգռվածության ստադիաները, համադրվելով էրոգեն այլ մասերի ու այլ կայֆերի հետ, կամ հենց թեկուզ մեծարգո Իշխանյանի գրվածքները, հատկապես քաքի ճանապարհորդությունը հաստ աղիքից դեպի քաղաքային կոյուղու ցանց, իհարկե չեչեզ ունիտազ,կամ մի այլ ժամակակակից հայ հանճարի՝ վահե Ավետյանի գրվածքները կարող ես կարդալ, վտարանդի գրող է նա, որին հետապնդում է ալամ աշխարհի ԿԳԲ-ները, ԿՀՎ-ները, բայց ինքը չի կոտրվում գրում է ու գրում, Նրան մոտ էլ լավ է ստացվում հատկապես կողքի սենյակում սեքս անող աղջկա ոռնոցի նկարագրությունը, մի խոսքով սա մերօրյա հայ գրականությունն է, մրցավազք է թե ով է այն դուխով տղեն որ առաջինը գրեց պուց, հիմա սպասվում է հաջորդ անվախը որը կգրի կլիր, ու մեր գրականությունը մի հսկայական քայլ կանի դեպի(իմ կարծիքով աղբանոց) այս պարոնների կարծիքով դեպի իսկական գրականություն:
vahan.ishkhanyan Says: after publication. -->January 22nd, 2009 at 11:19 pm
Հարգելի Սևակ,
Այստեղ դուք մի քանի օրերի ընթացքում լիբերալների համար անհրաժեշտ մի դպրոց անցաք, որի շնորհիվ քաք բառը ոչ միայն կետերով չեք գրում՝ ք..ք, այլև ուրիշ վատ-վատ բառեր էլ եք սկսել գրել։Աղբանոցը ողջունում է նկատելի առաջադիմությունը։ Բայց դեռ կրթությունը անհրաժեշտ է շարունակել լիբերալների համար կարևոր հանդուրժողականության դասերը սերտելու համար։
Emi Says: after publication. -->January 23rd, 2009 at 12:46 am
ete kareli a grel “dur” inchi chi kareli grel “puts”? verjapes edtexic enk bolors durs ekel. te mard ka vor urish texov a enkel es hmmm …mej? es mi ban chem haskanum, kareli a gortsic (tvyal depqum mi qani groxneri gortserits) hanel berer ev asel: ay nrank es barern en ogtagortsel. vonts vor ases: esinch groxe ogtagortsel a “yev”, “mi”, “urish” barere, ba sa grakanutyun a? isk “klir” bare arden grakanutyan mej ogtagortsvats a, sevak, enpes vor karox eq asel “svershilos’”!iharke estex grakan gortser chenk qnnarkum, bayc im kartsikov “exbayrutyun” patmvatsqe (vortex ogtagortsvac a ed dzer chsirats “qaq” bare) hianali gorts a, vortex enkan darnutyun ka, vor qaqe kanfet a darnum kardaluts heto.
Sevak Says: after publication. -->January 23rd, 2009 at 3:21 pm
Հարգելի պր Իշխանյան, շնորհակալություն առաջադիմությունս նկատելու համար: Պետք է Ձեզ հիասթափեցնեմ, դա առաջադիմություն չէր, այլ ընդամենը ինչպես ասում են “վատ օրինակը վարակիչ է լինում”: Այսքանը վատ վատ բառերի մասով:Իսկ ինչ վերաբերվում է հանդուրժողականության դասերը սերտելուն, սիրով կսերտեմ, նույնիսկ Ձեզանից:Մի պահ պատկերացրեցի Ձեզ հանդուրժողականության դասեր ուսուցանելիս ու ակամա հիշեցի վերջերս youtube-ում հանդիպած մի մոնտաժված կադրի որտեղ Բեն Լադենը Գանդիի ձայնով քարոզում էր “ոչ բռնությանը….”
Sevak Says: after publication. -->January 23rd, 2009 at 3:55 pm
հարգելի Էմի, եթե Դուք համարում եք, որ կարելի է գրականության մեջ թույլատրելի է օգտագործել պուց բառը ,քանի որ նույնքան թույլատրելի է դուռ բառը օգտագործելը, ապա չգիտեմ ինչ ասել: Կարող եմ միայն ենթադրել, որ Դուք մի քանի նմանություններ եք գտել այդ երկու բառերի իմաստներում: Ասենք երկուսից էլ մարդիկ են դուրս գալիս, պատկերացրեք այդ տրամաբանությամբ կարելի է կլիրն ու ծորակն էլ նմանեցնել, երկուսից էլ ջուր է թափվում:Իսկ ինչ վերաբերվում է գրականությանը: Ես զարմանալով հանդերձ, բնավ չեմ զայրանում: Ճաշակների կամ աշխարահայացքի տարբերություն է:Դու ուզում ես քաքի մասին կարդալ. այն համարում ես հիանալի գործ, որի մեջ “enkan darnutyun ka, vor qaqe kanfet a darnum kardaluts heto” իսկ ես դա համարում եմ գռեհիկ ու զզվելի: Ինձ համար քաքը երբեք կոնֆետ չի դառնում, աղբը մնում է աղբ, նույնիսկ եթե դա գրական աղբ է:Իսկ ձեզ ոչ ոք չի արգելում գեղագիտական հաճույք ստանալ այս տողերից “Սերոժը նստեց ու զոռեց: Մի զոռից մի երկար-երկար ու հաստ քաք դուրս եկավ: Սպասի նայեմ: Սերոժը կանգնեց: Ինչ սիրունը ստացվեց: քաքը փռվել էր ունիրազի մի ծայրից մյուսը:” Ինչպես ասում են մեկը երեցին է սիրում մյուսը երեցկնոջը: Սակայն չարժե ծիծաղելի դրության մեջ ընկնել, պնդելով որ այն գրականություն է, այն աղբ է ընդամենը:Ինչպես որ ինչքան էլ այս չափածոն կոչենք տաղ, այն չի կարող կապ ունենալ տաղի հետ(մեղա մեղա Քուչակին)
Տաղ անաւարտ` ի վերայ կլիտորիսոյ(վասն հանդէսի «Ինքնագրոյ»)
Ծլի, ծլի, ծլիկս,պստըլիկ խլւլիկս,ձայնազուրկ ու թլիկս,անլեզու ծլւլիկս,գեղագանգուր ցլիկս,ամենակուլ բկլիկս,վարդաշրթունք պցիկս,անլուսամուտ խցիկս,թոթովխօս ճտպտիկս,խորոտիկ վտվտիկս,ջրիկ ու կչկչիկս…
սա ընդամենը հանգավորված բառեր են, որի տարբերությունը քուչում լսվող քֆուրների ընդամենը այն է որ հանգեր ունեն, չնայած նմանատիպ մի հանճարեղ գործ էլ մեր դասարանցի Վալոդն ուներ, երրորդ դասարանում արտասանում էր “պուց, պուց կարմրակտուց, կարոտել եմ քեզ վաղուց”:Խեղճ Վալոդ, տղեն փաստորեն երրորդ դասարանում արդեն նորարար ու առաջադեմ բանաստեղծ էր ու առանց իմանալու գնաց դառավ խադավիկ:
vahan.ishkhanyan Says: after publication. -->January 23rd, 2009 at 7:41 pm
Հարգելի Սևակ,
Ցավում եմ, որ Վալոդի տաղանդը անտեսվել է և նա այդպես էլ գրող չի դարձել։ Այո, մեր կրթական համակարգը, որ ժառանգվել է սովետականից, այնպիսի ճաշակի դիկտատի տակ է պահում մատաղ սերնդին, որ մանկան մեջ սպանում է անհատականությունը, բոլորին դարձնում միատեսակ պատկերացումներ ունեցողների անգույն զանգված, թույլ չի տալիս որ մարդու տաղանդը ազատ արտահայտվելու ճանապարհ ստանա։
Sevak Says: after publication. -->January 23rd, 2009 at 8:04 pm
հարգելի պրն Իշխանյան ցավում եմ, բայց էլի ձեզ պետք է հիասթափեցնեմ, մենք այսինքն ես, Վալոդը, խրոն և մեր մյուս դասընկերները երբ առաջին դասարանում անցնում սովորում էինք մեսրոպյան այբուբենի կարծեմ յոթերորդ տառը, հենց այդ օրերին ԽՍՀՄ-ը ոչ ևս եղավ: Փաստորեն Վալոդի տաղանդի քիլլերը չէր կարող սովետական կրթական համակարգը լինել:այ հիմա վերլուծում եմ ու հասկանում, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի կրթական համակարգն է ոչնչացրել Վալոդի տաղանդը:Կարելի է դրան անդրադառնալ հաջորդ հոդվածում, ասենք ուղղակի ֆիքսել, որ ի թիվս 92-ի արևի մասնակի և 94-ի լուսնի լրիվ խավարման,այսօրվա դանդաղ ինտեռնետի ու բնականաբար 96-ի կեղծված ընտրությունների, ԼՏՊ-ն նաև անուղղակի ջախջախել է Վալոդի “պցագիր” տաղանդը:
Sevak Says: after publication. -->January 23rd, 2009 at 9:20 pm
իսկ եթե ըստ էության, ապա ինձ համար շատ հետաքրքիր է, դուք իսկապես համարում եք, որ այն ինչ գրում եք՝ (խոսքս ձեր այսպես կոչված “զուգարանային” գրականության մասին է)դա գրականություն է՞ որպիսի չհարցնեք թե ես ինչ եմ հասկանում գրականություն ասելով, մի անգամից ասեմ որ հասկանում եմ այն, ինչը կարող է մարդու մոտ արթնացնել վեհ զգացմունքներ, գեղագիտական հաճույք պատճառել: Խնդրում եմ նաև չասել որ Մարկեսը ավելի զզվելի տեսարաններ ունի նկարագրած կամ Չարենցի միասեռական չափածոները, նախ այդ անուղղակի համեմատությունը Ձեր և մեծերի, մի փոքր անհամեստ կհնչի Ձեր կողմից, և երկրորդ եթե նույնիսկ նրանք ունեն ստեղծագոծություններ որոնք աղբ են, ապա կարծում եմ նրանք գրականության մեջ այդ աղբի համար տեղ են մաքրել իրենց այլ գրվածքներով:Իսկ մեր քֆուրագիրները միայն աղբ են արտադրում ու զայրանալով զարմանում են թե ինչպես իրենց առաջադեմ աղբը հետադեմ զանգվածը չի ցանկանում ուտել:Հիմա նորից կրկնեմ հարցսԴուք իսկապես գչականություն եք համարում այն, ինչը միայն ավելացնում է կարդացողների քֆուրների պաշարը, կամ քաքող մարդու “հոգեվիճակի” մասին գրելը արդյոք գրականություն է:Խնդրում եմ սխալ չհասկանալ ինձ:Աստծո սիրուն, գրեք ինչ մասին ուզում եք, այսօրվա հայաստանում միգուցե քաքի ու պցի մասին կարդալու ավելի շատ պահանջարկ կա, քան Սևակ ու Չարենց կարդալու, բայց չեմ կարողանում հասկանալ թե ինչու են քաքի ու պցի մասին գրողները հավակնում բանաստեղծի կամ գրողի կոչմանը:
vahan.ishkhanyan Says: after publication. -->January 23rd, 2009 at 10:06 pm
Հարգելի Սևակ,
Կարծում եմ, որ յուրաքանչյուր մարդ կարող է որոշել, թե ինչն է գրականություն, և յուրաքանչյուրի սահմանումը կարող է տարբերվել մյուսինից։ Նաև յուրաքանչյուր մարդ կարող է գրող կամ բանաստեղծ իրեն համարել կամ մեկ ուրիշի համարել կամ չհամարել։ Ինչպես սահմանադրության մեջ յուրաքանչյուր քաղաքացի ունի ընտրելու և ընտրվելու իրավունք, այնպես էլ յուրաքանչյուր մարդ ունի իրեն գրող համարելու և մեկ ուրիշին գրող համարելու իրավունք։ Ես չեմ ճանաչում մի ինստանցիա, որը բոլորի փոխարեն որոշի, թե որն է գրականությունը, և բոլորի փոխարեն գրողի կոչում տա։Ինքս այս պահին չունեմ գրականության սահմանում, իսկ ինձ չգիտեմ՝ գրող համարում եմ, թե ոչ։
Sevak Says: after publication. -->January 24th, 2009 at 5:35 pm
Ես նույնպես չեմ ճանաչում մի ինստանցիա, որը բոլորի փոխարեն որոշի, թե որն է գրականությունը: Դուք գրականության սահմանումը չունեք, հետևապես կարելի է եզրակացնել, որ չգիտեք՝ արդյոք Չարենցի, Սևակի, Մահարու և այլոց ստեղծագործությունները գրականություն են թե ասենք գիտատեխնիկական վերլուծություններ կամ մարզական նորություններ:Ես եկա այն եզրահանգման որ դուք խուսանավելով չպատասխանեցիք իմ հարցին, թե արդյոք ձեր “զուգարանային” գրվածքները գրականություն են թե ոչ: ասացիք, որ ամեն ոք ինքն է որոշում, այդ դեպքում հարցս ձևակերպեմ այսպես, Դուք ինչպես եք որոշել. Ձեր “զուգարանային” գրվածքները գրականություն են թե ոչ՞: Հուսով եմ կոնկրետ կպատասխանեք այո կամ ոչ:ու ամենահետաքրքիրը՝ գրող-հրապարակախոս Վահան Իշխանյանը(համենայն դեպս մամուլում ձեզ այդպիսին են համարում)չգիտի ինքն իրեն գրող համարում է թե ոչ, սակայն գիտի որ հայաստանում քաղբանտարկյալներ ՉԿԱՆ, որ Ջհանգիրյանը քաղբանտարկյալ չէ, որ Հակոբ Հակոբյանը սուտենյոր է, որ Մարինե Պետրոսյանի ազատությունը երբեք ոչ ոք չի սահմանափակել այս հրաշալի երկրում,գիտի որ Սուքիասյանի մեկ ավտոմեքենայի արժեքը 400000(չորս հարյուր հազար) դոլլար է: Ի դեպ 400000 դոլլարանոց մեքենայի մասին:Եթե Դուք նշեք մի մեքենայի մակնիշ, որը ունի Սուքիասյանը և այն արժե 400000 դոլլար, ես հրապարակավ ներողություն կխնդրեմ Ձեզանից, սակայն ասեմ որ այդպիսի մեքենա չկա ոչ միայն Սուքիասյանի գառաժում, այլր Հայաստանում, կարծում եմ գոնե այս մասով պետք է նշել հոդվածի հետգրության մեջ, որ մեքենայի արժեքը ոչ մի կապ չունի իրականության հետ ու դա ընդամենը Ձեր վառ երևակայության արդյունք է կամ հոդվածը սենսացիոն դարձնելու բլոգիստական հնարք:
vahan.ishkhanyan Says: after publication. -->January 24th, 2009 at 7:18 pm
Հարգելի Սևակ,
Դուք այնքան մեծամտացաք, որ ձեզ թվաց թե խուսանավում եմ ձեր հարցերից։ Ուրեմն իմացեք՝ իմ գրածները ես համարում եմ գրականություն։Սուքիասյանի ռոյլս-ռոյլսի վերաբերյալ կարող եք տեղեկություն փնտրել “Հայկական ժամանակի” 2000-2005 թվերի համարներում, ուր տպագրված է նաև ավտոմեքենայի լուսանկարը և մանրամասն ներկայացված են նրա առանձնահատկությունները։ Օրինակ՝ նշված էր, որ այդ մեքենայի նստարանների կաշվի համար հատուկ հորթեր են պահում, որոնց հանդերձանք են հագցնում, որ կաշին չքերծվի։ Կոնկրետ այդ մեքենայի գինը կարծեմ չէին գրել, բայց նշել էին, թե այդպիսի մեքենան, որից այդ ժամանակ աշխարհում կարծեմ 70 հատ կար, արժի 350-400 հազար դոլար։ Գուցե մի 50 հազար դոլար ավել կամ պակաս եմ հիշում։ “Հայկական ժամանակը” այս ամբողջը ներկայացնում էր մեծ ոգևորությամբ ու դրական շեշտադրումով։ Այդ մեքենայի գոյության վերաբերյալ ձեր կասկածներով դուք վիրավորում եք Սուքիասյանների ընտանիքը։Երկրորդ, դուք տենդենցիոզ եք կարդում իմ գրածները, և ինձ վերագրում եք խոսքեր, որոնք ես չեմ ասել երբեք. այսպես, ես երբեք չեմ ասել, թե Հայաստանում քաղբանտարկյալներ չկան, և որ Ջհանգիրյանը քաղբանտարկյալ չի։Մարինե Պետրոսյանի հետ ինքս եմ զրուցել, և ինքը երբեք չի ասել, թե իր ազատությունը սահմանափակել են։Խորհուրդ կտամ, էմոցիաների զոհ չդարձնել ձեր միտքը և դրա հետևանքով թյուրիմացությունների մեջ ոչ ձեզ գցեք և ոչ էլ փորձեք ուրիշներին գցել, այլ խոսքով ասած՝ չստել, այլապես այլևս ձեր զեղումներին չեմ պատասխանի։
Sevak Says: after publication. -->January 24th, 2009 at 8:12 pm
հարգելի պրն Իշխանյան, նախ խնդրում եմ չվիրավորել ինձ:Եթե դուք խուսափել եք հարցին պատասխանելուց, դա դեռ չի նշանակում որ ես մեծամտացել եմ: Իհարկե հասկանում եմ Ձեր զայրույթի հոգեբանական պատճառները, բայց բոլոր դեպքերում՝ ձեզ համարում եմ բավականին բարեկիրթ անձ, դիմացինին չվիրավորելու համար:Նախ, ձեր պատասխանից արդեն պարզ է դառնում, որ 400000 հազարանոց մեքենայի գինն ու առասպելը ընդամենը ձեր վատ հիշողության հետևանք են այն էլ լավագույն դեպքում:Ինձ համար ” հայկական ժամանակը” հավաստի տեղեկությունների լավագույն աղբյուրը չէ, իսկ եթե ձեզ համար է, ապա ցավով պետք է հիշեցնեմ որ այդ հավաստի տեղեկությունների աղբյուրը Վազգեն Մանուկյանի մասին էլ էր հավաստի տեղեկություններ հրապարակել, որին անձամբ ես մեծ վերապահումով եմ մոտենում: մի փոքր հակասական հնչեց, նախ մեքենայի գինը չէին նշել ըստ ձեզ, հետո այն արժեր 350000-400000 հազար: Մի խոսքով, ընթերցողների դատին թողնեք այն, թե մեզանից ով է ընկնում էմոցիանների գիրկը, այլ խոսքով ասած՝ ստում:Հուսով եմ այլևս ինձ չեք վիրավորի, նույնիսկ եթե հարցնեմ թե գրականության սահմանումը չիմանալով հանդերձ, ինչպես եք ձեր գրվածքները համարում գրականություն:Իսկ քաղբանտարկյալների թեմային կանդրադառնամ մի փոքր ավելի ուշ, ձեր թույատվությամբ, միայն մի խնդրանք ևս, պրն Իշխանյան, ես վստահ եմ որ դուք շատ լավ գիտեք “զեղում” բառի իմաստ ու խնդրում եմ նորից կարդալ իմ գրածները, ավելի ուշադիր ու ավելի պակաս զայրույթվ, ու վստահ եմ որ կհամոզվեք որ դրանք զեղումներ չեն: Իհարկե չպատասխանելու համար, կարող եք դրանք համարել զողումներ, բայց ավելի լավ կլիներ իմ կարծիքով ուղղակի ասել որ ցանկություն չունեք պատասխանելու:
Missed Page Says: after publication. -->January 24th, 2009 at 9:59 pm
Հարգելիներս
Միայն մի բան կասեմ, լավ գրկանությունը կապ չունի օգտագործված բառերի հետ, կարդացել եմ առանց մի հատիկ “կեղտոտ” բառի գործ ու հետ տալս եկել է էնքան զզվլի էր իր անճաշակությամբ ու գրականությունից հեռու լինելով:Վահան Իշխանյանը ու Վիոլետ Գրիգորյանը իմ կարծիքով էն եզակի գրողներից են, ում մոտ ստացվում է “կեղտոտ” բառերը գրականացնել, ես այդ բառերը իրենց ստեղծագործություններում չեմ ընկալում որպես հայհոյանք, այլ ընկալում եմ որպես որոշակի ոճային ատրիբուտ, դրանք կան, բայց դրանք չեն գլխավորը, չգիտեմ … մի քիչ դժվար է բացատրելը, կարեւորը զգալն է այս դեպքում, իսկ զգալու համար պետք է կարդաս սրտով, ոչ թե մտքով ու բազմաթիվ կաղապարների միջով, չխառնելով դրան անհամաձայնությունը գրողի քաղաքական ու չգիտեմ ինչ հայացքների հետ: Իհարկե համաձայն եմ, որ ճաշակի հարց է, ես անձամբ նրանց ստեղծագործությունները համարում եմ գրականություն, քանի որ նրանց գործերում չեմ տեսնում գրականության ամենամեծ թշնամուն` կեղծիքը:ՀԳ. իմ կարծիքով շատերին նրանք դուր չեն գալիս, որովհետեւ չեն տեղավորվում “կենացային” մշակույթի մեջ, որ այսօր տիրապետող է Հայաստանում: Ամեն ինչ հակառակն է ստացվում. նրանց` շատերի կողմից որակված “զուգարանային գրականություն” -ից իսկապես գրականության հոտ է գալիս, մինչդեեռ շատերի “սուրբ ոտանավորչությունից” զուգարանի հոտ: Կներեք բառախաղի համար:
vahan.ishkhanyan Says: after publication. -->January 25th, 2009 at 1:56 am
Հարգելի Սևակ,
Դուք մոլուցքով անընդհատ փորձում եք իմ գրածներում սխալներ ու վրիպումներ հայտնաբերել և ամեն անգամ աանհաջողության մատնվելով ավելի հուզվում ու կրկին նետվում այստեղ։ Հանգստացեք և վիրվորվելու փոխարեն մի պահ դադար տվեք ու սխալներ փնտրելու փոխարեն խորհեք։ Ստիպված ես պետք է փաստերը կրկին ներկայացնեմ արդեն սկզբնաղբյուրը մեջբերելով։ Բայց, զգուշացնեմ, հետագայում չեմ պատրաստվում ձեր չիմացությունը վերացնելու վրա ժամանակ ծախսել և այս թեմայով սա կլինի իմ վերջին քոմենթը։ Մաղթում եմ, որ հետագայում ճշմարտությունը իմանալու քայլերը ինքնուրույն անեք։Կարծում եմ, որ դուք ունեք անալիզ անելու անհրաժեշտ կարողություն տարբերելու համար տեղեկատվությունը ապատեղեկատվությունից, կամ ծայրահեղ դեպքում կարող եք հավաստի ու կասկածելի տեղեկությունները տարբերել իրարից։ Ու նաև հանգստանաք ու հասկանաք, որ չարժի անհարկի մեջ բերել Վազգեն Մանուկյանի դեմ արված զրպարտությունը՝ ապացուցված փորձաքննությամբ, որպես «Հայկական ժամանակի» բոլոր հրապարակումներին չվստահելու ապացույց։Ներկայացնում եմ «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի 2004 թվականի ապրիլի 21-ի համարի հրապարակումը։ Եվրոն դոլարի վերածելու աշխատանքը թողնում եմ ձեզ։
ՄԵՔԵՆԱ ԵՄ ԱՍԵԼ
«Ռոլս-Ռոյս Ֆանտոմ» մակնիշի ավտոմեքենան, որի Հայաստաններկրելու մասին տեղեկացրել էինք անցած շաբաթ, պատկանում է Սուքիասյանների ընտանիքին: Սա «Ռոլս-Ռոյս ֆանտոմների» դասի 6-րդ սերնդի մոդելն է եւ այդ մոդելի` թվով 96-րդ մեքենան:Ի տարբերություն մյուս VIP մեքենաների, «Ռոլս-Ռոյս Ֆանտոմը» գրեթե չի գովազդվում` դրա կարիքը չկա: Բավական է նշել, որ անցած տարի առաջին անգամ հանրությանը ներկայացված այս մեքենայից են օգտվում Անգլիայի թագուհի Ելիզավետա2-րդը, Բրունեյի Սուլթանը, որը առաջին «Ֆանտոմ-6»-ը ձեռքբերելուց հետո պատվիրել է եւս մի քանի հատ: Պատգամավոր Խաչատուր Սուքիասյանի ասելով, այս մեքենան հաճախ չի երեւա Երեւանի փողոցներում եւ հիմնականում նախատեսված է իրենցընտանիքի բարձրաստիճան հյուրերին սպասարկելու համար: Ի դեպ, նշենք, որ այս մեքենայի առանձնահատկություններից մեկնայն է, որ նրա ետին դռները, ի տարբերություն ժամանակակիցմյուս մեքենաների, բացվում են դեպի ետ:տե`ս նաեւ էջ 2
ԱՐՔԱՅԱԶՆԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ«Ռոլս-Ռոյս Ֆանտոմի» առաջին անգամ Հայաստանում հայտնվելը, անկասկած,ուշադրության արժանի իրադարձություն է: Սա, մի տեսակ, ստիպում է այլ կերպընկալել իրականությունը: «Ռոլս-Ռոյս Ֆանտոմը» միայն Անգլիայի թագուհու,նավթամագնատների ու կինոնկարահանումների համար չէ:Հայաստանը մեկուկես տասնամյակ առաջ դարձավ այդ աշխարհի մի մասնիկը, եւ արդեն ժամանակն է, որ նրա ճանապարհներով էլ երթեւեկեն «Ռոլս-Ռոյս Ֆանտոմներ»: Բայց առայժմ «Ֆանտոմը» միակն է եւ Հայաստան է բերվել անցած շաբաթ: «Ֆանտոմ 6-ը» առաջին անգամ հանրությանը ներկայացվեց Դետրոյթի ավտոսրահում՝ 2003թ. հունվարի 3-ին: Ցանկացած մեքենայի հետ ծանոթությունը սկսվում է նրա տեխնիկական բնութագրերից: «Ռոլս Ռոյսի»-ի ներկայացուցիչ, մենեջեր Մայքլ Գլեյսները, որը ուղեկցել էր մեքենան մինչեւ Երեւան եւ հանձնել տիրոջը, բնականաբար, բոլոր թվերը անգիր էր հիշում: Մեզ հետ զրույցի ընթացքում Գլեյսներն ինքը մերթընդմերթ չէր կարողանում թաքցնել իր հիացմունքն այդ մեքենայի նկատմամբ:Իսկ, մինչ տեխնիկական բնութագրերին անցնելը, ընթերցողին փոխանցենք Մ.Գլեյսների ներկայացրած մի քանի մանրամասներ, որոնք պետք է որ զարմանք պատճառեն: Օրինակ, այս մոդելը մշակվել է գերգաղտնիության պայմաններում՝ ավելի քան երեք տարի: Ուշագրավն այն է, թե ինչպես է ապահովվել աշխատանքներիգաղտնիությունը: Աշխատանքները տարվել են Լոնդոնի արվարձանում գտնվող բանկերից մեկի նկուղում: Ինժեներները, դիզայներներն ու բանվորներն աշխատանքի են ներկայացել այնպիսի հագուստներով ու պայուսակներով, որ չտարբերվեն բանկային աշխատողներից: Եւ այդ երեք տարիների ընթացքում ոչ մի օտար աչք այդպես էլ չի կռահել, թե ինչ է կատարվում ոչնչով աչքի չընկնող այդ բանկի նկուղում: Մի փաստ եւս, որը ցույց է տալիս, թե ինչպիսի չափանիշներ են գործում այս մեքենայի արտադրության համար: Մեքենայի սրահը պատված է ցուլիկների կաշվով: Կովի կաշին «Ռոլս-Ռոյսը» համարում է երկրորդ սորտի, ուստի չի օգտագործում: Բայց սա չէ զարմանալին: Զարմանալի չէ նույնիսկ այն փաստը, որ յուրաքանչյուր մեքենայի սրահի համար օգտագործվում է 18-22 ցուլիկի կաշի: Խնդիրն այն է, որցուլիկները, մինչ իրենց նպատակին ծառայելը, ապրում են… շալվարներ հագած՝ բառիս բուն իմաստով: Ցուլիկներին հատուկ շորեր են հագցնում, որպեսզի նրանց կաշին չքերծվի: Ինչ վերաբերում է տեխնիկական բնութագրերին, ապա «Ռոլս-Ռոյս Ֆանտոմի» պարագայում դրանք թվարկելը կարծես ավելորդ է: Այդուհանդերձ: Շարժիչը V-աձեւ է՝ 12 մխոցանի, հզորությունը՝ 460 ձիաուժ, վառելիքի ծախսը՝ 100 կիլոմետրին քաղաքային ռեժիմով 24,6 լիտր, մայրուղիների վրա՝ 11 լիտր:Առավելագույն արագությունը 240 կմ/ժամ է: Շարժիչի պտույտների առավելագույնարագությունը րոպեում 5 հազար 350 է: Փոխանցման տուփը ավտոմատ է՝ վեցաստիճանով: Հարյուր կմ/ժամ արագությունը հավաքում է ընդամենը 5,9վայրկյանում, ինչն ավելի քան երեք տոննա քաշ ունեցող մեքենայի համար շատ լավ արդյունք է: Մեքենայի երկարությունը 5 մետր 83 սանտիմետր է, լայնությունը1,99 մետր է, բարձրությունը՝ 1,63: Այս մեքենան բառերով ներկայացնելու բոլորփորձերն ի սկզբանե դատապարտված են անհաջողության: Ընդամենը պետք է հաշվի առնել, որ մեքենան ստեղծել են անգլիացի եւ գերմանացի ինժեներները, դետալները պատրաստվում են Գերմանիայում եւ Անգլիայում, մեքենան հավաքվում է Անգլիայում:Այսքանով, թերեւս, ամեն ինչ ասված է: Կոնկրետ այս մեքենայի գինը պարզելչհաջողվեց. Ե՝ւ ֆիրմայի ներկայացուցիչը, ե՝ւ սեփականատերն այս մասին,բնականաբար, չեն խոսում՝ ընդունված չէ: Միայն ինտերնետային հրապարակումներից կարելի է դատել, որ ըստ պատվիրատուի պատվերով կատարված փոփոխությունների՝ գինը կարող է տատանվել 280-340 հազար եվրոյի սահմաններում: Մայքլ Գլեյսների ասելով՝ «Ռոլս-Ռոյսի» առաջին սերնդի Ֆանտոմը, որն արտադրվել է մոտ 80 տարի առաջ, անցած տարի վաճառվել է 12 մլն դոլարով:Մի խոսքով, Հայաստան է ներկրվել աշխարհի ամենա-ամենա մեքենան: Այլ մակդիրներ այս մեքենայի պարագայում, թերեւս, կիրառելի չէ: Ոչ ոք առայսօր չի ասել, թե «Ֆանտոմները» գեղեցիկ են, հզոր են, հարմարավետ են, հուսալի են… Այս գնահատականները կարելի է տալ միայն ինչ-որ բանի հետ համեմատելու արդյունքում:Իսկ «Ֆանտոմները» սովորաբար չեն համեմատում որեւէ այլ մեքենայի հետ:«Ֆանտոմը» համեմատում են միայն այլ «Ֆանտոմի» հետ:ՀԱՅԿ ԳԵՎՈՐԳՅԱՆ«Հայկական ժամանակ»21-04-2004
sarerkan Says: after publication. -->January 26th, 2009 at 6:54 pm
Նախ գրականության մասին. իմ մի հարցադրումը` /”միթե՞ այդ բառը գրելը այդքան կարեւոր է գրական գործի որակի համար”/, այստեղ երկու ծայրահեղ հակադիր արձագանքների արժանացավ: Մեկը գտնում է, որ “կեղտոտ” բառերը բնորոշ են գրական աղբին, մյուսը համարում է, որ բառերը կապ չունեն գրականության որակի հետ: Ես երկուսի հետ էլ համամիտ չեմ, որովհետեւ երկուսն էլ դոգմատիկ պնդումներ են: Եթե այդքան հեշտ ու մեխանիկական ընտրությամբ գրական գործերը որակավորվեյին, էլ կարիք չէր լինի, որ մարդը գիրք կարդար ու լավ գրքերը գտնելու համար ժամանակ վատներ, համակարգիչը կարող էր բոլոր “կեղտոտ” բառերով գործերը գցել “աղբանոց”, եւ ընթերցող հասարակայնությունը կստանար զտված-մաքուր ստեղծագործությունների ցանկը` որպես արժեքավոր գրականություն: Մյուս տեսակետն էլ, որ բառերը գրականության որակի հետ կապ չունեն, ուղղակի անտեսում է գրողի աշխատանքը: Բայց էլի նույն մեխանիկական մոտեցման նշան կլիներ, եթե գրողը նախապես իմանար, թե որոնք են “լավ” բառերը եւ միայն դրանք օգտագործեր:Ավելի խորը մոտեցում է 3-րդ տեսակետը, որ ոչ թե համընդհանուր “ճշմարտություններ” է բարբառում, այլ հայտնաբերում է պարադոքսը, երբ “զուգարանային գրականություն” -ից իսկապես գրականության հոտ է գալիս, մինչդեռ շատերի “սուրբ ոտանավորչությունից” զուգարանի հոտ”:Ես ծանոթ եմ բազմաթիվ ստեղծագործությունների, որ “կեղտոտ” բառերով հանդերձ մտել են համաշխարհային գրականության գանձարանը, որոնց մեջ են նաեւ Քուչակի չքնաղ հայրենները, /ի դեպ, հարգելի Սեւակ, Քուչակը երբեք տաղեր չի գրել, այլ միայն հայրեններ/: Բայց իմ հարցը այլ էր` ինչու՞ այստեղ հիշատակված գրող Ջավախյանցը պարծենում է, թե ինքը առաջինը գրեց վերոհիշյալ բառը: Գրականության մեջ չկա նման մրցույթային կարգ` առաջին բառօգտագործման համար, եւ որեւէ արգելված բառի կիրառումը մեխանիկորեն ստեղծագործությունը չի դարձնում որակյալ: Ես ծանոթ չեմ ժամանակակից հայ գրականության մեջ նման օրինակներին, որ հիշատակել է Սեւակը, միայն լսել եմ հեղինակների անունները, դրա համար էլ ինձ թույլ չեմ տալիս կարծիք հայտնել առանց կարդալու, /ի դեպ, կուզենայի կարդալ Վահան Իշխանյանի եւ Վիոլետ Գրիգորյանի գործերը, որոնց մասին այնքան հակասական տեսակետներ եմ լսել, բայց չեմ գտնում/:
Հիմա բանավեճի երկրորդ թեմայի մասին, որ Սեւակի ջանքերով բազարի է վերածվում: Անձամբ ինձ համար որեւէ օլիգարխի ունեցվածքի գույքագրումը հետաքրքրություն չի ներկայացնում, ինձ հետաքրքրում են օլիգարխիկ տնտեսության հարցերը, որոնք փաստորեն հենվում են օլիգարխիկ մտածողության վրա, որի օրինակներից մեկը Սեւակի մտածողությունն է: Այսինքն, օլիգարխիկ մտածողությունը ոչ թե օլիգարխների գլխում է միայն ծնվում, այլ բոլոր այն մարդկանց, որ վերլուծական մոտեցում չունենալու պատճառով զինվորագրվում են այս կամ այն օլիգարխի բանակին եւ ըստ էության ծառայում օլիգարխական սիստեմին, քանի որ նրանց թվում է, թե օլիգարխների մեջ լավ ու վատ կա, առաջադեմ ու հետադեմ կա, ավազակ ու հրեշտակ կա… Ինձ ուղղակի հուսահատեցնում է, որ այսօր հայ հասարակության մեջ կարող էր առաջանալ որեւէ շարժում կամ պայքար, որ իրականում քաղաքական բազա ու հենարան է դառնում օլիգարխական սիստեմի համար, ու ինչ կարեւոր է, թե ո՛ր օլիգարխի, եւ ոչ թե դատապարտում օլիգարխիկ համակարգը: Նման շարժումներ կարող են լինել միայն հետամնաց երկրներում, օրինակ, որեւէ շեյխի համար ու նրա հարեմի շրջանակներում: Եթե Սեւակը Սուքիասյանների հարազատներից լիներ,կամ մեծահարուստ, դա մեծ մխիթարություն կլիներ, մարդը իր բարեկամի կամ էլ սեփական դասակարգի շահերն է պաշտպանում: Ես հասկանում եմ նաեւ տոնավաճառների աշխատողներին, որ բողոքում են հարկերի դեմ, բայց տեսնելով դուբլյոնակներով ու ոսկեղենով զարդարված ցուցարարներին, հասկանում եմ, որ ես նրանցից մեկը չեմ, ես կուզենայի պաշտպանել այն թոշակառուներին ու հաշմանդամներին, որոնք ոսկու բիզնես չունեն, բայց այդ բիզնեսից գանձվող հարկերի շնորհիվ կարող են գոնե իրենց հոսանքի վարձը վճարել ու գոյատեւել: Իսկ Հայաստանում առաջացած շարժումը, ցավոք, նրանց շահերի հետ կապ չունի, որքան էլ որ պոպուլիստական քարոզչություն անի, եւ դա շատ լավ են հասկանում հենց այդ թոշակառուները: Ինչ ամոթ է, որ մեզ մոտ իսկական քաղաքացիներ չկան, այլ կան քաղաքական գործիչներին ու նրանց հարող օլիգարխներին սատարող իբր թե պայքարողներ, որ զինվորագրվում են որեւէ կողմին ու մոլեգին սակարկում, թե իրականում ինչ գին ունի Սուքիասյանի Ռոլզ Ռոյսը: Ուղղակի խայտառակություն է այն հասարակությունը, ուր Ջհանգիրյանի խոշտանգածները ընդամենը մի տասնյակի չափ պաշտպաններ ունեն, իսկ ինքը Ջհանգիրյանը` հազարներով: Դե եկ, վարդապետ, ու մի խենթանա…
P_Martin Says: after publication. -->January 29th, 2009 at 5:12 am
Կարդացել եմ Ջավախյանի պատմվածքը: Կարծում եմ Ջավախյանի պուց բառը գրելը ինքնահաստատման համար էր, որովհետև հեղինակը հենց սկզբում գրում ա. “Էն որ ասում էիր՝ ես եմ առաջինը էրևանում քֆուրով պատմվածք գրել, հիմա էլ ես եմ առաջին անգամ հայկական մամուլում պուց բառը տպում”: Երևի Ուզում էր ընկերներից հետ չմնալ ու ինչ-որ բանով էլ ինքը յուրօրինակ լիներ:Ամեն դեպքում ինքնահաստատվելու առաջին փորձը չստացվեց. Ջավախյանը չկարողացավ էնքան անկեղծ լինի ու իր գրականության մեջ էնքան ազատ, որ մինչև վերջ գրի պուց բառը, ինքը ամաչեց: Բայց զարմանալի ա, որ պուց բառից ամաչեց բայց ուրիշ բառեր գրեց: Ես սա կարող եմ ընկալել միայն այս կերպ, որ Ջավախյանը կարծում ա, որ պուց բառը ավելի գռեհիկ ա, քան ծծցնելը, իսկ բոզ բառը գրելուն արդարացումներ կան: Ամեն դեպքում, եթե ես լինեի նրա տեղը ու զգայի, որ մոտս չի ստացվում էդպես գրել, ուրիշ ուղով կգրեի, որտեղ կարող եմ ինձ ավելի ազատ զգալ: Պետք չի պարտադրված գրել, էդ մենակ փչացնում ա գործը:Իսկ հարգելի Սևակ, եթե ինչ-որ մեկը գոյություն ունի, որ համոզված լինի, որ իրա գրականության սահմանումն ա ճիշտ, ես էդ մարդուն սամազվանեց կանվանեմ. Գրականությունը մաթեմատիկա չի, որ համոզված լինես ճիշտ ա կամ սխալ. Գրականությունը կարող ես սիրել կամ չսիրել, որևէ գրողի գործը կարող ես հավանել կամ ոչ և կարող ես քեզ համար սահմանել, թե ինչ ա գրականությունը, բայց չսհամանես, թե ինչ պիտի լինի գրականությունը ուրիշների համար:Կներես իհարկե, եթե կարող ա քո ճաշակը վիրավորեմ, բայց Սևակը ինձ համար զիբիլ ա, հենց ինքը դուրս ա մնում բոլոր անկեղծության չափանիշներից, բայց ինձ համար կեղծ ա, ուրիշի համար կարող ա անկեղծության գագաթնկակետն ա, որովհետև ես իմ սահմանումները ունեմ, մեկ ուրիշը` իրա: Իսկ Չարենցի վաղ ժամանակի գրականության գարշահոտից չեմ խոսում, բայց հալալ ա, հետո խելքի էկավ, նույնիսկ նենց բան արեց, որ իրա վարկանիշը չգցելու համար շատերը չեն հավատում, որ ինքն ա արել: Ինձ համար կարևոր չի, թե ինչ լեզվով ես գրում, կարևորը ճիշտ ընտրես լեզուն, որ անկեղծ լինի: Ու էդ պրոբլեմը նրանից ա, որ մեր լեզուն անընդհատ կոմպլեքսավորում են, հայի խասիաթ ա, ամեն ինչը բարոյականացնել ու փչացնել կարևորը ու տենց էլ չի ձևավորվում լեզուն: Հիմա գրողի լեզուն ուզում եք բարոյականացնե?ք, էդ ինչի?, իրականության մեջ քրֆողներ չկա?ն, իրանց մասին չգրե?ն: Ռուսը հաստատ хрен բառը գրելուց պրոբլեմների առաջ չի կանգնի, նույնն էլ անգլիացին, գերմանացին, ֆրանսիացին, մի խոսքով, իսկ մեր լեզուն “բարոյագրագետները” ամբողջ ուժով պահում են բարդույթների մեջ, որովհետև իրենք էլ կոմպլեքսավորված ու իրենք գրականությունը գցում են դոգմաների մեջ, կոմպլեքսավորում են գրականությունը ու հենց դրա պատճառով Ջավախյանը չի կարողացել պուց բառը մինչև վերջ գրի: Վիոլետ Գրիգորյանի գործերը ինձ դուր չի գալիս, բայց սա ճաշակի հարց ա, ընկալման հարց ա, ոչ թե քֆուրի խնդիր:Իսկ կուրտիզանուհի Նինո Դե’ Լանկլոյի լավագույն սեռական օրգանների ավանումներում հայերեն պուց և կլիր բառերը զբաղեցնում էին 3-րդ տեղը, մինչդեռ ռուսականը վերջին տեղերում էր: Փաստորեն արտասահմանցիները մեզ գնահատել գիտեն, իսկ մենք ասում ենք գռեհիկ ա:
Հ.Գ. ինձ ավելի ա հետաքրքրում Ջավախյանները կարան ազատ գրեն, քան Գռզոները ինչ ավտոներ են քշում:
sarerkan Says: after publication. -->January 29th, 2009 at 12:23 pm
Այստեղ թվաբանական սխալ կա “առաջնայնության” վերաբերյալ, հենց այս էջում Սեւակը ներկայացնում է տողեր, որոնց հեղինակի անունը չկա, բայց անզեն աչքով էլ երեւում է , որ “պուց” բառը արդեն ինչ-որ մեկը գրել է Ջավախյանից առաջ.
վարդաշրթունք պցիկս,անլուսամուտ խցիկս…
Գուցե էլի՞ խորանանք գրականության պատմության մեջ ու հայտնաբերենք ուրիշ մեկին էլ, որ ավելի վաղ է գրել վերոհիշյալ բառը…
Dvin Says: after publication. -->January 29th, 2009 at 8:26 pm
ինչքան ինձ ա հայտնի, մեր խնդիրը «պուց» գրելով չի վերջանում։ մենք դեռ չգիտենք «պուցի» հետ ինչ են անում կամ ինչպես են անում
գրականության մասին չեմ խոսում, քանի որ արդեն բավական խոսվել ա էդ մասին ու մեկ էլ էն պատճառով, որ իմ կարծիքով էս ժամանակներում մենք ընդհանրապես գրականություն չունենք։
Հայաստանում աշխատող AIDS-ի հարցերով զբաղվող գրասենյակի զեկույգի համաձայն, մեր բնակչության 15 տոկոսը հավատացած ա, որ իրար ձեռքը սեղմելով կարելի ա վարակվել HIV-ով։ իսկ գրասենյակի պատասխանատուները ասում են, որ ժողովուրդը պրիզերվատիվ չի առնում խանութներից։ «ամաչում են։»
ու միանգամից հիշեցի, թե դեղատան աշխատողուհին ինչպես էր բաց բաց աչքերով շվարած ինձ նայում, երբ երեվանում ուզեցի դեղատնից քանդոմ առնել։
հիմա ինչի՞ մասին խոսենք։ որ Լեվոն Ջավախյանը պուց ա գրու՞մ, թե՞ գրականության սահմանման մասին։
Fairy Tale Says: after publication. -->February 4th, 2009 at 4:06 am
Tsapaharum em Sevakin! Iskapes hay qfragirnere qaqi hamn ardnen hanel en irenc isk artadrats kghkghanqayin garshahotutyan patranqamet tmbirn uzum en mardkanc nerkajacnel vorpes grakanutyun, ajninch “inqnagirabnagraamboxi” zarancanqnern entercelis uzum es zugarani jure irenc vra qashel.
anahit Says: after publication. -->February 19th, 2009 at 2:13 am
Ըհըմ, հետաքրքիր էլ բանավեճ ա, չնայած ես էս խոսակցություն լսում եմ արդեն քանի? տարի: Բայց Սրակը լավ էլ հետևում ա ինչ ա տպվում, էդ ավելի լավ ա քան չկարդալը, հիմա ես էլի իմ դարդերով, գնացի թանգարան, երեխաների համար, որը կմախքների ցուցահանդես ունի, որտեղ երեխաներ կարող են գալ ու նայել մարդու կառուցվածք եւ այլն, ու ինչ արեցի ես? առաջին հերթին վազեցի նկարելու կնոջ մեծ հեշտոցը բաց ոտքերով իսկ ներսում երեխան, որտեղ հստակ երեւում էր որ երեխաներին արագիլը չի բերում, ու չեմ հասկանում ինչ կոմպլեքսներ են բառերի, հիմա էդ բառերն ինչ մեղք ունեն որ քաքն են պայմանականորեն խորհրդանշում, պիտի չօգտագործվեն? իսկ երբ անգլերեն ասում ես ֆաք էդ նորմալ ա իսկ հայերեն չէ? հո չեմ ասում սաղ օրն էդ ասելով ման արի, աբյց երբ բառի կարիքը զգացվում ա… ուֆ, ուրեմն իմ սիրելի բուքովսկին գրող չի այլ խուժանի մեկը, մենակ սեքսի տեսարաններ ունի, մի գլուխ, մանրամասն նկարագրություններ ոնց ա կնոջը սեռական հաճույք պայքարում էդ բոլոր բավերոհիշատակ բառերի բազմիցս կրկնությամբ, ուրեմն կեցցե կեցցե կեցցե հայ ժողովրդիս քաղքենի դաստիարակությունը, նման էն բանի որ իրենց կնոջ հետ չի կարելի, իսկ պոռնիկների հետ ոնց ուզես, հիմա մեր գրականությունը մեր կինն ա ստացվում ա?
No comments:
Post a Comment